Głosy ekspertów

Na co dzień praca lekarzy i lekarek opiera się na danych i drobiazgowych badaniach naukowców i naukowczyń. Wybuch pandemii wymusił podejmowanie szybkich działań i poważnie utrudnił – a w niektórych przypadkach wręcz uniemożliwił – skrupulatne przestrzeganie obowiązujących reguł. Walka z koronawirusem SARS-CoV-2 pod pewnymi względami jest więc eksperymentem na żywym organizmie. Jakie problemy opieki medycznej obnażyła pandemia? A może w jej wyniku udało się coś usprawnić?

W swoim krótkim wystąpieniu Agnieszka Gaczkowska, lekarka i przedsiębiorczyni, krytycznie przygląda się medycynie pochłoniętej walką z pandemią. Patrzy w kontekście społecznym, z perspektywy pacjenta. Opowiada m.in. o nierównym dostępie do opieki zdrowotnej, kłopotach z teleporadami czy przyspieszeniu wymiany wiedzy między naukowcami i naukowczyniami. Agnieszka Gaczkowska zadaje tu ważne pytania. Czy aby obrany sposób, w jaki medycyna mierzy się z pandemią, jest prawidłowy? Jakie skutki samej pandemii oraz metod jej zwalczania odczuwamy już teraz, a jakie odczujemy za 10 lat?

Agnieszka Gaczkowska

Absolwentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Medycznym w Warszawie na studiów MBA dla Kadr Medycznych w Akademii Leona Koźmińskiego. Praktyki zawodowe odbyła m. in. w USA, Singapurze, Kostaryce, Włoszech. W 2012 roku pracowała jako Teaching Fellow w dziale Medicine and Neuroscience w Singularity University będącym częścią NASA Ames Research Park w Mountain View, gdzie była odpowiedzialna za projekty medyczne skupiające się na nowych technologiach. Przez wiele lat pracowała m.in. dla Międzynarodowego Stowarzyszenia Studentów Medycyny IFMSA-Poland oraz World Young Doctor’s Organization.  

Pandemia wyznaczyła swego rodzaju strefę liminalną pomiędzy tym, co znane i oswojone, oraz tym, co potencjalnie nowe. Jest to strefa pełna niepewności i lęku, ale też budząca ciekawość i refleksję. Czy sztuka – praktyka liminalna – budując liminalne wspólnoty, może pomóc ludziom odnaleźć się w tym „pomiędzy’’?

Karolina Żyniewicz

Byt liminalny, artystka i badaczka, absolwentka Wydziału Sztuk Wizualnych Akademii Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi. Doktorantka w programie Nature – Culture na wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Realizując projekty artystyczne w laboratoriach biologicznych, jednocześnie prowadzi obserwacje etnograficzne, które stanowią bazę dla jej rozważań o roli nie-ludzkich aktorów w tworzeniu współczesnej kultury. W swojej pracy podkreśla epistemiczny i dydaktyczny wymiar sztuki. W latach 2016–2018 współpracowała z działami edukacji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, zebrane doświadczenia wykorzystuje we własnej liminalnej praktyce.

Pandemia spowodowała, że laboratorium wychodzi poza ramy laboratoryjnych pomieszczeń. Pojawiają się nowe protokoły i procedury. Ludzka kreatywność skutkuje całą mnogością wariancji tych codziennych rytuałów. Jeden wielki bio performance. Czy można sobie wyobrazić projekt bioart o większym zasięgu i sile oddziaływania? Czy jakikolwiek projekt artystyczny może się z tym równać? Artyści uczestniczą w tym globalnym performance, nie będąc jego twórcami.

Karolina Żyniewicz

Byt liminalny, artystka i badaczka, absolwentka Wydziału Sztuk Wizualnych Akademii Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi. Doktorantka w programie Nature – Culture na wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Realizując projekty artystyczne w laboratoriach biologicznych, jednocześnie prowadzi obserwacje etnograficzne, które stanowią bazę dla jej rozważań o roli nie-ludzkich aktorów w tworzeniu współczesnej kultury. W swojej pracy podkreśla epistemiczny i dydaktyczny wymiar sztuki. W latach 2016–2018 współpracowała z działami edukacji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, zebrane doświadczenia wykorzystuje we własnej liminalnej praktyce.

Lockdown wynikający z pandemii pozbawił byty liminalne (praktyków liminalności) kluczowych dla ich pracy elementów, jak dostęp do laboratoriów czy instytucji badawczych. Za to w jedno wielkie laboratorium, choć też nie w pełni dostępne, przeistoczyła się sama rzeczywistość. Pojawił się cały szereg pytań dotyczących tego, jak przekonstruować dotychczasowe praktyki, tak by dopasować je do nowych realiów. Czy nierobienie sztuki może być sztuką? 

Karolina Żyniewicz

Byt liminalny, artystka i badaczka, absolwentka Wydziału Sztuk Wizualnych Akademii Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi. Doktorantka w programie Nature – Culture na wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Realizując projekty artystyczne w laboratoriach biologicznych, jednocześnie prowadzi obserwacje etnograficzne, które stanowią bazę dla jej rozważań o roli nie-ludzkich aktorów w tworzeniu współczesnej kultury. W swojej pracy podkreśla epistemiczny i dydaktyczny wymiar sztuki. W latach 2016–2018 współpracowała z działami edukacji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, zebrane doświadczenia wykorzystuje we własnej liminalnej praktyce.

Mówi się, że pandemia przyspieszyła cyfrową rewolucję. Odruchowo myślimy, że to dobrze. Zastanawiamy się jednak, czy aby z tym światem nie jest coś nie tak. Uwierzyliśmy w opowieść o technologii, która nas uratuje. Najnowsza wersja tej opowieści zbawienną technologię widzi w Sztucznej Inteligencji. Obawiam się, że SI nas nie uratuje. Musimy zrobić to sami. Żadna technologia nas w tym nie zastąpi.  Sposób, w jaki technologię cyfrową projektujemy, sprawia, że ta nas dzieli i oddala od siebie. Rozpada się tkanka społeczna. Obserwujemy postępująca blokadę wyobraźni.  

Wykładowi towarzyszyć będzie doświadczenie online „Cześć. Znam Cię. Jestem Tobą” pokazujące, jak nieludzka jest percepcja sztucznych sieci neuronowych. Pokażemy, co mogą zrobić z ludzką twarzą. Czy mogą to zrobić z ludzkim umysłem? Przecież są powszechnie stosowane w internecie, który stał się istotną częścią naszego środowiska. Już kształtują ludzką percepcję świata poprzez hybrydę ludzkich i nieludzkich aktorów w sieci.

Pierwsza odsłona wystawy/projektu odbyła się podczas Gdynia Design Days 2020. Autorem i kuratorem wystawy jest Wiesław Bartkowski.

Wiesław Bartkowski

Projektant interakcji i badacz systemów złożonych. Kierownik i współtwórca studiów podyplomowych CreativeCoding.pl antydyscyplinarnie przełamujących granice pomiędzy sztuką, dizajnem, nauką i technologią. Należy do kadry School of Form na Uniwersytecie SWPS. Analizował systemy techno-społeczne, badał wpływ społeczny w relacjach mediowanych przez technologię. Współpracował m.in. z Florida Atlantic University, Ammerman Center for Art and Technology w Connecticut, Institute for Scientific Interchange Foundation Torino, Columbia University oraz Instytutem Podstaw Informatyki PAN. Skonstruował narzędzia wykorzystywane w ONZ i West Point. Twórca terminu i manifestu „materia kodu” proponującego nowe spojrzenie na kod – tekst źródłowy programu komputerowego – jako na rodzaj tworzywa, które można kształtować przez doświadczanie. Jego wizualizacje i instalacje interaktywne prezentowane były m.in. w Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Centrum Sztuki Współczesnej, Zachęcie oraz Artothek Monachium.

Laureat DESIGN ALIVE AWARDS 2018 w kategorii Animator, m.in. za poszerzanie horyzontu styku interaktywnej techniki z naukami humanistycznymi, designem i sztuką