Porozmawiamy o:
- narzędziach takich jak kalkulator śladu węglowego czy symulator blackoutu,
- systemach optymalizacji transformacji energetycznej,
- zdjęciach satelitarnych wykorzystywanych do monitorowania zmian klimatu,
- nauce obywatelskiej w kontekście pomiarów promieniowania jonizującego,
- sprawiedliwości klimatycznej w perspektywie globalnych nierówności – zwłaszcza w obszarze globalnego Południa,
- szybkiej kolei mogącej częściowo zastąpić energochłonny transport lotniczy,
- zamienianiu odpadów w źródło energii, najskuteczniejszych organizacjach proklimatycznych,
- nurcie climate fiction w literaturze,
- roli humanistyki w rozwiązaniu kryzysu klimatycznego.
Co mają satelity do ropy naftowej? A co mogą nam powiedzieć o gazie ziemnym jako tzw. paliwie pomostowym? A co o dystrybucji farm solarnych?
Zdjęcia satelitarne przydają się nie tylko naukowcom i naukowczyniom badającym przyczyny i oznaki zmian klimatu. Mogą przydać się również do oceny strategii odpowiedzi na katastrofę klimatyczną. Zarówno z naukowego, jak i publicystycznego punktu widzenia.
Zapraszam do rozmowy wokół kilku przygotowanych przeze mnie przykładów użycia satelitów w kontekście klimatu.
Aleksander Jasiak
Geolog, edukator nieformalny, związkowiec. Wielbiciel wykorzystywania zdjęć satelitarnych w edukacji zaangażowanej społecznie. Współtwórca kursu online „Zdjęcia satelitarne w szkole”. W Centrum Nauki Kopernik koordynuje Biuro Edukacji Kosmicznej ESERO-Polska. Działa w Autonomicznej Przestrzeni Edukacyjnej.
Praktycznie nasza aktywność generuje ślad węglowy – jeśli chcemy go ograniczyć, uważajmy na pochopne działania, które nie dają większego efektu lub wręcz szkodzą! Aby działać racjonalnie, trzeba w pierwszej kolejności ustalić źródła naszych indywidualnych emisji, przyjrzeć się ich istotności oraz zastanowić się, jakie są substytuty. Wtedy zaczniemy od spraw najważniejszych!
Dariusz Aksamit
Naukowiec, popularyzator i działacz NGO. Fizyk medyczny pracujący na Wydziale Fizyki Politechniki Warszawskiej. Zajmuje się zastosowaniami promieniowania jonizującego w medycynie, pomiarami promieniowania i ochroną radiologiczną oraz pomiarami radonu. Współpracuje m.in. z Narodowym Centrum Onkologii oraz Instytutem Chemii i Techniki Jądrowej. Były pracownik Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej. Działa w organizacjach pozarządowych: współzałożyciel i pierwszy Prezes Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki, współfundator i przewodniczący Rady Fundacji Marsz dla Nauki. Laureat nagrody „Popularyzator Nauki 2018” w kategorii Animator przyznanej przez serwis Nauka w Polsce oraz Ministerstwo Edukacji i Nauki (d. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego).
Zapraszam do dyskusji o kwestiach ekonomicznych związanych ze zmianą klimatu. W szczególności zwrócimy uwagę na sektor energetyczny, który w najbliższej przyszłości ma podlegać fundamentalnej transformacji, aby z jednej strony ograniczyć emisje gazów cieplarnianych, ale z drugiej – niezawodnie dostarczać energii dla rozwijających się gospodarek. Porozmawiamy o tej transformacji. Jjakie są możliwe scenariusze, jakie niosą szanse i zagrożenia. Czy realne jest ryzyko poważnej awarii systemu energetycznego i braku prądu? Jak powinniśmy zmieniać sposoby wytwarzania i korzystania z energii? Porozmawiamy też o stanowiskach ekonomistów zajmujących się zmianą klimatu i o wartościach, które im przyświecają.
Zbigniew Bohdanowicz
Ekonomista i psycholog. Pracuje w Laboratorium Interaktywnych Technologii w Ośrodku Przetwarzania Informacji – Państwowym Instytucie Badawczym, gdzie prowadzi badania dotyczące transformacji sektora energetycznego w Unii Europejskiej, nowych modeli korzystania z energii elektrycznej, świadomości energetycznej społeczeństw oraz postaw wobec nowych rozwiązań. Zajmuje się edukacją klimatyczną na Uniwersytecie Warszawskim, jest współautorem i jednym z redaktorów naukowych interdyscyplinarnego podręcznika o zmianie klimatu „Klimatyczne ABC”. Jest doktorantem Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, zrealizował projekt badawczy dotyczący postaw wobec polityk klimatycznych w Polsce i w Niemczech.
Walka ze skutkami katastrofy klimatycznej wymaga ogromnych ilości danych o jakości powietrza, wody i gleby w wielu miejscach na świecie. Tylu danych żaden zespół naukowców i naukowczyń nie jest w stanie zebrać samodzielnie. Do tego niezbędny jest profesjonalny sprzęt. Na pomoc przychodzą niezależni wynalazcy i wynalazczynie oraz wolne technologie. Otwarte urządzenia pomiarowe i gromadzone weryfikowalne zbiory danych mogą być użyte przy podejmowaniu kluczowych decyzji w walce z kryzysem klimatycznym oraz wykorzystywane do edukacji mieszkańców i mieszkanek badanych regionów.
Na stanowisku zobaczymy przykłady właśnie takich urządzeń wykonanych przez niezależnych wynalazców – miernik promieniowania Safecast (https://safecast.org/) oraz czujnik smogu.
Paweł Ngei
Programista, haker, aktywista i edukator, od dekady zajmuje się nauką obywatelską i otwartymi technologiami. Zaczynał od pracy nad niezależnymi interfejsami mózg–komputer i dzieleniem się danymi neurologicznymi. Jest członkiem Global Innovation Gathering, sieci zajmującej się wymianą wiedzy między naukowcami i edukatorami z Globalnego Południa. Współpracował z badaczami i wynalazcami z Europy, Bliskiego Wschodu, obu Ameryk i Afryki. Ostatnio zbierał dane do powstałego po katastrofie w Fukushimie projektu Safecast, w ramach którego powstają mapy promieniowania jonizującego na całym świecie. Jest solarpunkiem – wierzy, że zmieniając naszą kulturę, gospodarkę i technologię, możemy przetrwać katastrofę klimatyczną.
Chcemy porozmawiać o tym, jak kraje Globalnego Południa radzą sobie ze skutkami zmiany klimatu. Choć jest to problem ogólnoświatowy, to większość zanieczyszczeń i emisji dwutlenku węgla pochodzi z krajów rozwiniętych, ale właśnie państwa Globalnego Południa silniej odczuwają tego skutki. Zmiany klimatyczne wpływają na gospodarkę, bezpieczeństwo żywieniowe, kulturę, obyczaje całych społeczności. Niektóre regiony są wyjątkowo zagrożone wzrostem temperatur i płacą nieproporcjonalnie większą cenę za globalne ocieplenie, a jednak na międzynarodowym forum głos państw Południa się nie liczy.
Star Ngei
Międzynarodowa aktywistka i edukatorka z zakresu otwartych technologii, prywatności i ekonomii cyfrowej. Specjalizuje się w technologiach meshowych, zdystrybuowanych i ich wpływie na społeczeństwa i ekonomie. Od pięciu lat uczestniczy w Global Innovation Gathering, sieci działaczy, wynalazców i edukatorów z globalnego Południa działających na rzecz odpowiedzialnego i zrównoważonego rozwoju technologii. Prowadzi warsztaty na temat rozwiązań technologicznych w krajach globalnego Południa i ich możliwych zastosowań w Europie.
Współcześni filozofowie i filozofki celowo rezygnują z forsowanej przez tradycyjną ekologiczną wyobraźnię utopijnej wizji czystej, rajskiej, zielonej planety. Najczęściej odwołują się do kontrowersyjnej postaci Cthulhu – wielkiego przedwiecznego, mackowatego, monstrualnego bóstwa, bohatera literackiego świata H. P. Lovecrafta. Złowieszcza postać Cthulhu jest źródłem inspiracji na przykład dla Donny Haraway, biolożki i filozofki, która widzi w nim życiodajną realizację symbiotycznych, międzygatunkowych połączeń. Mroczny bohater prozy Lovecrafta jest również ważnym odniesieniem dla myślicieli pracujących w nurcie spekulatywnego realizmu – Grahama Harmana (dziwny realizm) oraz Timothy’ego Mortona (hiperobiekty).
dr Andrzej Marzec
Filozof, krytyk filmowy, redaktor „Czasu Kultury”, kurator cyklu filmowego „Krótkie spięcia” w poznańskim Pawilonie. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół spekulatywnego realizmu, ontologii zwróconej ku przedmiotom, ciemnej ekologii oraz współczesnego kina alternatywnego. Autor książki „Widmontologia. Teoria filozoficzna i praktyka artystyczna ponowoczesności” (2015) oraz nominowanej do nagrody Identitas: „Antropocień – filozofia i estetyka po końcu świata” (2021).
Fundacja Efektywny Altruizm
Jakie organizacje działają najefektywniej w obszarze przeciwdziałania zmianom klimatycznym i redukcji ich negatywnych skutków? Co sprawia, że jedne są mniej skuteczne od drugich? W jaki sposób można włączyć się w ich działania? Na te i podobne pytania postaramy się odpowiedzieć. Zwrócimy uwagę szczególnie na efektywność kosztową, siłę dowodów naukowych i możliwość dalszego skalowania rozwiązań. Postaramy się przyjrzeć zaniedbanym aspektom działalności dobroczynnej w obszarach, w których zmiany są pilne, a przy tym mierzalne.
Na After Hours polską część międzynarodowego ruchu Effective Altruism będą reprezentować nowy prezes i prezeska Fundacji Efektywny Altruizm – Maja Laura Jaryczewska i Jakub Królak. Ruch kształtowany jest przez ludzi, których pragnieniem jest czynić jak najwięcej dobra. W Polsce Fundacja Efektywny Altruizm popularyzuje wiedzę naukową i namysł filozoficzny na temat dobroczynności (zob. Derek Parfit, Peter Singer). Prowadzi zbiórki na rzecz najefektywniejszych organizacji dobroczynnych rekomendowanych przez ewaluatorów GiveWell. W 2021 roku Fundacja dołączyła do programu organizowanego przez Charity Entrepreneurship, w ramach którego budowane są kompetencje researcherskie w zakresie działań dobroczynnych.
Maja Laura Jaryczewska
Jakub Królak
Na świecie wypijanych jest około 2 mld filiżanek kawy dziennie, co generuje ogromne ilości odpadów. W Polsce ilość fusów kawy szacuje się na 120 000 ton rocznie, stale powiększają się składowiska i emisja gazów cieplarnianych. Podczas After Hours porozmawiamy o technologii pozwalającej na prowadzenie gospodarki obiegu zamkniętego. Technologia proponowana przez EcoBean umożliwia przekształcanie fusów kawowych w bioprodukty.
Marcin Koziorowski
CEO start-upu Ecobean stworzonego do budowy gospodarki obiegu zamkniętego i wdrażania nowego modelu biznesowego na rynku HORECA w oparciu o odbiór i przetwarzanie fusów kawowych z kawiarni, hoteli, stacji benzynowych i biur. Główny cel, który Marcin Kozłowski wyznaczył dla swojego zespołu, to znacząca redukcja śladu węglowego punktów serwujących kawę. Od 10 lat skutecznie łączy świat nauki ze światem biznesu. Zarządza, mentoruje i wspiera kilka start-upów z obszaru technologii materiałowych, chemicznych i proekologicznych. Prowadzi szkolenia i wykłady z zakresu zarządzania projektami, komercjalizacji technologii, rozwoju nowych produktów.
Solarpunk to nowy nurt w literaturze, sztuce, modzie i aktywizmie, który jest jedną z nielicznych pozytywnych, aspiracyjnych, pełnych nadziei wizji przyszłości w kontekście relacji cywilizacji i świata natury. Bez utopijnego myślenia życzeniowego, za to konkretne wartości i poparte faktami powody do optymizmu. Solarpunk opisuje świat, w którym jesteśmy bardziej świadomi środowiskowych kosztów rozwoju cywilizacji. W tym ujęciu człowiek nie dominuje nad przyrodą, tylko cywilizacja i natura stanowią harmonijną całość, wzajemnie się wzmacniając – Ziemię czynimy sobie przede wszystkim przyjazną, a nie poddaną. Kim Stanley Robinson, laureat nagród Hugo i Nebula, pisze swoje powieści w duchu Solarpunku, ale - jak sam o sobie mówi - nie jest związany z ruchem, a jego twórczość jest kontynuacją tradycji utopijnej w bardziej krytycznej formie, dostosowanej do wymagań rzeczywistości, z jaką przyszło nam się zmierzyć.
Michał Klata
Literaturoznawca i socjolog. Przedstawi rozwiązania kryzysu klimatycznego proponowane przez Kima Stanleya Robinsona oraz ruch Solarpunk. Uczestnicy i uczestniczki spotkania będą mogli porozmawiać z badaczem oraz dowiedzieć się, na czym polega wyobcowanie poznawcze i jak według Robinsona może wyglądać miasto przyszłości. Będzie to też dobra okazja do networkingu!
Na stanowisku Nevomo porozmawiamy o możliwościach zastosowania technologii transportu inspirowanego hyperloopem. Technologia Nevomo przy wykorzystaniu istniejącej infrastruktury kolejowej od razu umożliwi transport towarów i ludzi z podwójną średnią prędkością w porównaniu do kolei konwencjonalnej. Docelowo prędkości pociągów będą mogły osiągać nawet 550 km/h.
Maciej Lenartowicz
Analityk biznesowy Nevomo. Odpowiada za analizy strategiczne i przygotowanie od strony finansowej modeli biznesowych technologii. Doświadczenie w branży transportowej zdobył w Qatar Airways oraz PLL LOT. Jest również instruktorem lotnictwa i pilotem. W wolnych chwilach uprawia rugby i podróżuje.
Zmagania z kryzysem klimatycznym to skomplikowane przedsięwzięcia logistyczne. Niezbędnych narzędzi dostarcza zaawansowana technologia. Na stanowisku przyjrzymy się systemowi Zefir – zestawowi narzędzi informatycznych dla jednostek samorządu terytorialnego. Porozmawiamy o możliwościach zastosowania systemu przy obsłudze transformacji energetycznej, identyfikowaniu obszarów problemowych, szukaniu najlepszych rozwiązań pod względem ekonomicznym i ekologicznym dla planowanych działań.
Dr inż. Karol Wawrzyniak
Absolwent inżynierii komputerowej na wydziale Elektroniki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej oraz Finansów i Bankowości na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Obronił z wyróżnieniem pracę doktorską przygotowaną w ramach polsko-niemieckiego studium ICM UW/IWR Heidelberg (Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego oraz Interdisciplinary Center for Scientific Computing Heidelberg University). Absolwent programu TOP500 z zakresu tworzenia innowacji, wdrażania innowacji oraz komercjalizacji rozwiązań innowacyjnych w jednostkach przemysłowych na Uniwersytecie Stanforda. Laureat programu stypendialnego AXA Research Fund. Absolwent Leadership Academy for Poland. Inicjator i dyrektor Narodowego Centrum Analiz Energetycznych (NCAE) założonego przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ), Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) oaz PSE Innowacje.
Tomasz Chmiel
Absolwentem studiów magisterskich na kierunku bezpieczeństwo wewnętrzne ze specjalizacją bezpieczeństwo energetyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 2018–2021 pracownik administracji publicznej w resortach odpowiedzialnych za politykę energetyczną, m.in. w Ministerstwie Energii, Ministerstwie Aktywów Państwowych czy Ministerstwie Rozwoju. W ramach swoich obowiązków był odpowiedzialny za realizację i promocję działań z zakresu energetyki lokalnej, rozproszonej i prosumenckiej. W ramach IDEA/NCBJ odpowiada za przygotowywanie dedykowanych analizy z obszaru rynku energii oraz bieżące monitorowanie przepisów prawnych i inicjatyw legislacyjnych dotyczących sektora energetycznego.