Publikacja poprojektowa oraz scenariusze nauczycieli
Publikacja zawiera przepis na cztery projekty badawcze wraz z aneksem do każdego z nich i potrzebną bazą wiedzy.
W broszurze "Narzędzia edukacyjne" zawarliśmy stworzone przez nauczycieli scenariusze ciekawych lekcji oraz opisy eksponatów, które można wykorzystać na różnych lekcjach lub zajęciach pozalekcyjnych.
O projekcie
W projekcie „Szkoła bliżej nauki” postawiliśmy na zacieśnienie relacji edukacji z nauką. Chcieliśmy udoskonalić kompetencje zawodowe nauczycieli i wyposażyć szkolne pracownie, aby umożliwić stosowanie metody badawczej w procesie nauczania i zapewnić wsparcie uczniom i uczennicom, przyjmującym metodę w trakcie uczenia się.
Trwała zmiana metod pracy z uczniem, realizacja projektów badawczych, czy organizacja zajęć interdyscyplinarnych była możliwa dzięki stworzeniu zespołu międzyprzedmiotowego, którego członkowie wzajemnie się wspierali. W każdej szkole powstała grupa dydaktyczna – dyrektor szkoły oraz nauczyciele przedmiotów matematycznych i przyrodniczych.
Przeczytaj więcej o projekcie.
Warsztaty i wsparcie w czasie projektu
W czasie realizacji projektu „Szkoła bliżej nauki” uczniów i nauczycieli wspierał zespół ekspertów oraz opiekunów. Dodatkowo pedagodzy przeszli specjalnie zaprojektowany cykl szkoleń, odpowiadający na ich potrzeby, a w drugim roku projektu mieli możliwość korzystać z wiedzy i pomocy naukowców, którzy przygotowali projekty badawcze do zrealizowania z uczniami.
Specjalnie opracowany program rozwoju zawodowego nauczycieli prowadzony był przez trenerów z Centrum Nauki Kopernik. Koncentrował się na podniesieniu ich kwalifikacji do pracy z wykorzystaniem elementów metody badawczej. Trenerzy nie przekazywali nauczycielom wiedzy z zakresu ich przedmiotów, ale pomogli nauczyć się w praktyce, jak optymalnie wykorzystywać wizyty w miejscach takich jak Centrum Nauki Kopernik, jak organizować lekcje, na których uczniowie prowadzą badania i jak samodzielnie budować urządzenia do eksperymentowania.
Nauczyciele poznali nowoczesne narzędzia i metody pracy z uczniem, ale również samodzielnie zaprojektowali doświadczenie/eksperyment i stworzyli własne pomoce i narzędzia edukacyjne. Po zakończeniu cyklu szkoleń nauczyciele wdrażali nowe metody podczas lekcji, zajęć dodatkowych oraz w czasie realizacji z uczniami projektów badawczych.
Zobacz zakres tematyczny wszystkich warsztatów.
Podsumowanie warsztatów, które odbyły się w pierwszym roku projektu, można zobaczyć w poniższym filmie.
W czasie całego projektu uczestnicy mogli korzystać z konsultacji metodycznych, merytorycznych i organizacyjnych. Każda grupa miała własnego opiekuna – trenera edukacyjnego Centrum Nauki Kopernik.
Opiekunowie, mający osobiste i bezpośrednie kontakty z członkami grupy, monitorowali postępy każdej osoby, motywowali do wykonywania powierzonych zadań, wspierali w przezwyciężaniu ewentualnych problemów.
Jednym z elementów projektu, który miał pomóc nauczycielom w pracy nad scenariuszami lekcji, zajęciami dodatkowymi czy realizacją projektów badawczych były spotkania i konsultacje z ekspertami. Wyspecjalizowani w różnych dziedzinach eksperci wsparli szkolne zespoły dydaktyczne o wiedzę niezbędną do realizacji zamierzonych celów.
- Joanna Stocka
- Mirosław Łoś
- Takao Ishikawa
„Szkoła bliżej nauki” to nie tylko warsztaty zwiększające umiejętności nauczycieli czy wizyty w centrum nauki rozwijające uczniów. Zaplanowaliśmy doposażenie wszystkich szkół biorących udział w projekcie w sprzęty, które ułatwią wprowadzanie zmian w nauczaniu oraz wesprą nauczycieli w pracy z uczniami.
Do każdej szkoły trafiło 50 minikomputerów „Micro:bit” służących pomocą w nauce programowania oraz 10 pudełek z zestawem edukacyjnym „Woda” przeznaczonych do pracy grupowej z uczniami.
Wszystkie zestawy przeszły na własność szkół. Liczba przekazanych zestawów ma zagwarantować wygodną pracę na lekcji w taki sposób, aby uczniowie mogli indywidualnie lub w małych grupkach realizować zadania. Dodatkowo przekazany sprzęt może być wykorzystywany na lekcjach i zajęciach we wszystkich klasach w danej szkole, nie tylko tych biorących udział w projekcie.
Każda szkoła otrzymała także wyposażenie pracowni przedmiotowych zgodnie ze zgłoszonym wcześniej indywidualnym zapotrzebowaniem.
Zestaw „Woda”
Pudełka edukacyjne to autorskie pomoce dydaktyczne wspomagające nauczanie na różnych poziomach kształcenia. Zawierają materiały i scenariusze niezbędne do przeprowadzania eksperymentów. W ramach projektu „Szkoła bliżej nauki” szkoły otrzymają zestaw „Woda”.
Pudełko „Woda” zawiera sprzęt, materiały i scenariusze pozwalające w interdyscyplinarnym ujęciu poznać właściwości chemiczne, fizyczne oraz optyczne najbardziej rozpowszechnionej cieczy na świecie – wody. Doświadczenia w zestawie są tak dobrane, aby uświadamiać, że otaczające nas zjawiska podlegają prawom wielu dziedzin nauki, a woda jest nie tylko częścią naszej codzienności, lecz także cennym zasobem, który należy chronić. Dzięki samodzielnemu wykonaniu eksperymentów uczniowie będą mogli spojrzeć na świat holistycznie i doświadczyć, że nawet w klasie można przekraczać ograniczenia przedmiotowej edukacji szkolnej.
Zestaw edukacyjny „Woda” został opracowany w ramach projektu „Opracowanie i pilotaż aktywnych metod pracy nauczyciela z uczniem opartych na metodzie badawczej”, który współfinansowany był ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego - Program Operacyjny Kapitał Ludzki.
„Micro:bit”
„Micro:bit” to płytka nieco mniejsza od karty kredytowej, która zawiera 32-bitowy procesor ARM Cortex M0. Posiada akcelerometr, magnetometr, Bluetooth, wyświetlacz LED 5x5, złącze micro USB i jeszcze trochę. Może być zasilana przez USB lub baterią (posiada specjalne złącze).
Programowanie płytki jest bardzo proste. „Micro:bit” może być programowany w edytorze webowym, edytorze microbit lub w edytorze Mu. Płytka podłączona do komputera zachowuje się jak pendrive, na który można wrzucić stworzony skrypt. Dzięki obsłudze bluetooth zestaw może łączyć się ze smartfonami, tabletami… Dostępne są aplikacje dla systemu Android oraz iOS.
Instrukcja do zestawu „Micro:bit” dostępna jest on-line na stronie www.microbit-micropython.readthedocs.io. Firma Botland, która dostarczyła zestawy do szkół projektowych, rozpoczęła niedawno serię filmów o płytce w serwisie Youtube — warto zajrzeć na ich kanał.
Nie mamy pewności, jakie mechanizmy będą sterować naszym życiem za dekadę. System edukacji formalnej nie zawsze potrafi sprostać przygotowaniu absolwentów do warunków rządzących współczesnym, szybko zmieniającym się światem. Uczniowie mają problem z nabywaniem w szkole umiejętności, które będą im niezbędne do funkcjonowania w nieokreślonej rzeczywistości. Co zrobić, żeby wchodzący w życie człowiek wiedział, jak poruszać się w przestrzeni społecznej i zawodowej, był spełniony i szczęśliwy?
Niezbędne jest wykształcenie w nim kompetencji kluczowych w XXI wieku, czyli umiejętności funkcjonowania w otaczających go sieciach społecznych i informacyjnych. To zdolność krytycznej analizy przyswajanych treści, weryfikacji i adaptacji tych, które są prawdziwe i istotne. Uczący się musi być w centrum procesu nauczania, ma się stać jego podmiotem – inicjującym, aktywnym i krytycznym. Tak właśnie w Koperniku podchodzimy do uczenia się, proponując wiele różnych projektów edukacyjnych, skierowanych do różnych grup odbiorców. Dlatego w projekcie „Szkoła bliżej nauki” stawiamy na zacieśnienie relacji edukacji z nauką tak, aby nauczyciele potrafili stosować badawczą metodę nauczania i wspierać uczniów w przyjmowaniu takiej postawy w procesie uczenia się, by tym samym mogli nabywać istotnych kompetencji.
Naukowcy w projekcie
W drugim roku projektu w każdej szkole nauczyciele z uczniami zrealizują jeden z czterech proponowanych projektów badawczych we współpracy z naukowcami. Centrum Nauki Kopernik zaangażowało w tym celu czworo badaczy, którzy chcą pewien element swoich badań zrealizować z uczniami. Są to osoby zaangażowane w popularyzowanie nauki, prowadzące zajęcia w szkołach, otwarte na kontakt i współpracę z nauczycielami.
Proponowane projekty badawcze są różnorodne i dotyczą różnych dziedzin nauki: chemii, fizyki i biologii, a ich realizacja wymaga niekiedy użycia narzędzi cyfrowych i matematyczno-informatycznych, a co za tym idzie – aktywnego uczestnictwa i współpracy między nauczycielami różnych przedmiotów.
Naukowcy i projekty badawcze:
- Magdalena Osial – chemik, projekt „Koroduj” na temat korozji, który obejmie badanie wpływu czynników zewnętrznych na wytrzymałość metali oraz wpływ produktów korozji na wzrost roślin.
- Dariusz Aksamit – fizyk medyczny, projekt „Radon – zmierz to” poświęcony naturalnej promieniotwórczości, głównym zadaniem będzie zbudowanie układu do odczytu detektorów radonu i wykonanie pomiarów w domu, szkole, okolicy.
- Barbara Pietrzak – ekolog, biolog ewolucyjny. Projekt pod nazwą „Środowisko czyni zwierzę” to próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób środowisko, np. obecność drapieżników, kształtuje zachowania rozwielitek (Daphnia).
- Marcin Grabowski – entomolog (specjalista od owadów), projekt „M3 dla pszczoły” poświęcony owadom i testowaniu różnych rodzajów domków dla owadów pod kątem zasiedlania ich przez zapylacze.
W czasie realizacji projektów naukowcy we współpracy z nauczycielami będą opracowywali publikacje popularnonaukowe z przebiegu i wyników projektów.
Więcej na temat naukowców i projektów badawczych oraz wyposażenia niezbędnego do ich przeprowadzenia znajdziesz w broszurach.
Dla nauczycieli
Aby przygotować siebie i swoich uczniów do badań, nauczyciele otrzymają opisy projektów badawczych wraz z sugerowanym harmonogramem ich realizacji, a następnie materiały edukacyjne w postaci bazy wiedzy z zakresu problematyki poruszanej w projektach. We wrześniu 2018 roku w Koperniku odbędą się całodniowe warsztaty dla nauczycieli, prowadzone również przez naukowców. Podczas tego spotkania nauczyciele będą mieli okazję do rozwiania wątpliwości dotyczących realizacji projektów badawczych, przeprowadzą w grupach eksperymenty i pomiary, które przygotują ich do dalszej pracy projektowej z uczniami. Nauczyciele będą mieli możliwość nawiązać bliższą współpracę z nauczycielami z innych szkół, które będą realizowały ten sam projekt, a także wypracować sposoby komunikacji z naukowcami. Ważnym punktem wrześniowych warsztatów będą odwiedziny hubów – stoiska nauczycieli realizujących projekty badawcze w Klubach Młodego Odkrywcy, Konstruktorów Marzeń oraz nauczycieli realizujących projekt Esero.
Na początku października ruszą projekty badawcze w szkołach. W trakcie ich realizacji grupy uczniów i nauczycieli wspólnie zaplanują pracę nad badaniem, rozdzielą zadania, ustalą sposób zbierania danych, ich analizy i prezentacji wyników. Każdy z zespołów projektowych po zakończeniu badawczego etapu prac (np. pobieraniu próbek) przeprowadzi analizę zebranych danych, opracuje wnioski z badań oraz przygotuje prezentację dotyczącą całego procesu realizacji projektu badawczego w szkole. Nauczyciele będą dokumentowali postępy prac w dziennikach laboratoryjnych, które będą stanowiły bazę wiedzy dla naukowca przygotowującego publikację popularnonaukową. Projekt zakończy opublikowanie artykułów popularnonaukowych oraz konferencja podsumowująca dla nauczycieli, planowana na czerwiec 2019 roku.
Projekty badawcze będą realizowane we współpracy z opiekunami merytorycznymi oraz naukowcami, dzięki czemu zarówno nauczyciele, jak i uczniowie będą mieli możliwość nawiązania bezpośrednich relacji i aktywnej współpracy.
Przeczytaj szczegóły o projektach:
Metoda badawcza w szkole
Na przełomie marca i kwietnia 2018 roku powstała pierwsza część wideoinstruktażu dla uczestników projektu. Film jest podsumowaniem cyklu czterech warsztatów dla nauczycieli, w czasie których pedagodzy zdobywali wiedzę, szlifowali kompetencje i pracowali nad własnym scenariuszem lub eksponatem. Celem filmu jest także przypomnienie elementów metody badawczej oraz zainspirowanie do prowadzenia własnych lekcji z wykorzystaniem stworzonych narzędzi edukacyjnych.
Spis treści:
1:01 – Warsztat „Eksponaty i eksperymenty”
2:25 – Warsztat „Nauka w puszce”
5:09 – Warsztat „Pod prąd”
8:15 – O zestawie „Micro:bit”
11:03 – O zestawie „Woda”
13:07 – Warsztat „Tworzenie narzędzi edukacyjnych”/”Zajęcia twórcze” dla informatyków
15:23 – Warsztat „Tworzenie narzędzi edukacyjnych”/”Zajęcia twórcze” dla przyrodników
Projekty badawcze z naukowcami – 1. część filmu
W sierpniu 2018 roku rozpoczęły się prace nad drugą częścią filmu. Tym razem przed kamerą wystąpią naukowcy, z którymi będą współpracować nauczyciele w ramach realizacji projektów badawczych w szkołach. Czworo naukowców – Barbara Pietrzak, Magdalena Osial, Marcin Grabowski oraz Dariusz Aksamit – opowiedzą o swoich projektach i wyjaśnią, czemu ich badania są istotne. Temat uzupełni nasz ekspert – Takao Ishikawa – opowiadając o eksperymentowaniu w szkole. Ta część filmu swoją premierę będzie miała w czasie wrześniowego spotkania wszystkich uczestników projektu.
Spis treści:
2:10 – projekt „Radon - zmierz to”
3:28 – projekt „Środowisko czyni zwierzę”
6:19 – projekt „M3 dla pszczoły”
8:41 – projekt „Koroduj”
Projekty badawcze z naukowcami – 2. część filmu
Ukoronowaniem projektu Szkoła bliżej nauki były projekty badawcze — każda ze szkół mogła wybrać jeden z czterech tematów badań, ważny, aktualny i bliski nam. Jak z tak wielkim zadaniem poradzili sobie uczestnicy — nauczyciele oraz uczniowie? Jakie były wyniki badań? Co było trudne albo zaskakujące? Zapraszamy Was do obejrzenia filmu, w którym zgodnie z kolejnymi elementami cyklu metody badawczej przypomnimy, co się działo w projektach badawczych.
- Portal Miasta Żyrardów „Szkoła bliżej nauki z Centrum Nauki Kopernik”
- Portal Miasta Otwock „Od nowego roku szkolnego rusza projekt Szkoła bliżej nauki”
- portal Polskiego Radia SA, Jakub Kukla „Rusza projekt Szkoła bliżej nauki”
- Gmina Stare Babice „Rusza projekt Szkoła bliżej nauki…”
- Gmina Grodzisk Mazowiecki „Szkoła bliżej nauki w Grodzisku Mazowieckim”
- Urząd m.st. Warszawy Biuro Edukacji „Szkoła bliżej nauki”
- Powiat-piaseczyński.info „Szkoła bliżej nauki”
- Gmina Stare Babice „Szkoła bliżej nauki - inauguracja projektu”
- Portal miasta Otwock „Eksperymenty w szkołach”
- Portal edunews.com „Szkoła bliżej nauki”
- Portal naszepiaseczno.pl „Szkoła bliżej nauki”
- Portal iTVpiaseczno.pl „Zestawy edukacyjne z Kopernika w mazowieckich szkołach”
- Portal naszepiaseczno.pl „Szkoła bliżej nauki w Lesznowoli” — podsumowanie 1. roku projektu
- Gmina Stare Babice „Uczniowie ze Starych Babic bliżej nauki”
- Życie powiatu na Mazowszu „Kobyłkowskie podsumowanie projektu Szkoła bliżej nauki”
- SP nr 2 w Grodzisku Maz. „Projekt Szkoła bliżej nauki”
- Portal miasta Otwock „Uczniowie z Otwocka współpracują z naukowcami w projekcie Szkoła bliżej nauki”
- Gmina Stare Babice „Szkoła bliżej nauki w Koczargach”
- Portal Urzędu Miasta Żyrardowa „Uczniowie z Żyrardowa współpracują z naukowcami w projekcie Szkoła bliżej nauki”
- Grodzisk News „Grodzisk w nowoczesnym projekcie edukacyjnym”
- Portal naszepiaseczno.pl „Uczniowie z Lesznowoli współpracują z naukowcami”
- Tygodnik powiatu wołomińskiego „Kobyłkowskie podsumowanie projektu Szkoła bliżej nauki”
naukawpolsce.pap.pl „Dariusz Aksamit: najważniejsze to uczyć krytycznego myślenia”
- 7 metrów pod ziemią „Wczoraj, po wielu latach podchodów, odwiedziłem Centrum Nauki Kopernik…”
- Dariusz Aksamit (naukowiec, którego zatrudniliśmy w projekcie Szkoła bliżej nauki) został finalistą XIV edycji konkursu Popularyzator Nauki, organizowanego przez serwis Nauka w Polsce oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Kandyduje w kategorii Animator. Cieszymy się więc, że przy okazji o nas wspomina:
Jak deklaruje, chciałby rozszerzać zasięg działania, dlatego bierze udział w projekcie mającym wpływać na system edukacji „Szkoła bliżej nauki”, realizowanym przez Centrum Nauki Kopernik i skierowanym do uczniów ze szkół Mazowsza. Założeniem tego programu jest wdrożenie do szkół metody naukowej, czyli obserwacja, dociekanie, zadawanie pytań, wyciąganie wniosków i ich weryfikowanie. „To jest bardzo daleko poza strefą komfortu naszą, dzieci, nauczycieli i samorządów. To eksperyment i testujemy na ile da się to zrobić” – zaznacza. - Fundusze europejskie na Mazowszu „Nowoczesna edukacja”
- www.sp387.pl „Realizujemy projekt naukowy pt. Koroduj”
- Biuro Oświaty Gminy Grodzisk Mazowiecki „Szkoła bliżej nauki”
Podsumowanie projektu
- Portal Miasta Żyrardów „Uczniowie i naukowcy — o korzyściach ze współpracy”
- Tygodnik powiatu wołomińskiego „Uczniowie i naukowcy – o korzyściach ze współpracy w projekcie Szkoła bliżej nauki”
- Biuro Oświaty Gminy Grodzisk Mazowiecki „Podsumowanie projektu Szkoła bliżej nauki”
- Urząd Miasta Kobyłka „Uczniowie i naukowcy – o korzyściach ze współpracy w projekcie Szkoła bliżej nauki”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020.
