Jak powstaje wiedza

9.30 – 10.30 Jak powstaje wiedza – wykład otwarcia

dr Paweł M. Boguszewski, Instytut Biologii Doświadczalnej PAN im. M. Nenckiego

Pandemia COVID-19 stanie się punktem zwrotnym w historii nowożytnej. Pierwszy raz stoimy w obliczu globalnego zagrożenia, które jesteśmy w stanie opanować dzięki zaangażowaniu naukowców i lekarzy. Nigdy w tak krótkim czasie nie powstało rewolucyjne i niezwykle skuteczne panaceum na wirusa, owoc dziesięcioleci żmudnych badań i eksperymentów. Jesteśmy świadkami niezwykłego procesu poszukiwań naukowych, badań klinicznych i dyskusji ekspertów. Choć naukowcom i lekarzom zdarza się czasem błądzić – w końcu to tylko ludzie – medycyna oparta na nauce działa.

Jednak nie wszyscy jej ufają. Choć liczby mówią o niezwykłej skuteczności i bezpieczeństwie, to nadal nie są w stanie przekonać przeciwników szczepień. Jak bronić się przed zbłądzeniem na manowce i jak rozpoznać, kiedy wróg celowo wciąga nas w bagienko pseudonauki? Czym jest współczesna nauka, jak naukowcy i lekarze odkrywają mechanizmy działania świata? W jaki sposób odróżnić prawdziwą wiedzę od fałszywych przekonań? Co jest, a co nie jest wartościową informacją medyczną. Z jakich metod manipulacji i sztuczek psychologicznych korzystają szarlatani głoszący pseudonaukę?

Dr Paweł M. Boguszewski, neurobiolog kierownik Pracowni Metod Behawioralnych w Instytucie Nenckiego Polskiej Akademii Nauk. Zajmuje się badaniami behawioralnymi w modelach wykorzystywanych w naukach podstawowych i biomedycznych. Jego zainteresowania obejmują mechanizmy zachowań afektywnych i eksploracyjnych wraz z korelatami neuronalnymi oraz automatyzacją procesów analizy danych eksperymentalnych. Studiował biologię na Uniwersytecie Warszawskim, tytuł doktora uzyskał w Instytucie Nenckiego PAN, staż podoktorski odbył na Yale University, USA. Prywatnie jest pasjonatem programowania, żeglarstwa i popularyzacji nauki.

10.30 – 11.30
Społeczeństwo wobec nauki i wiedzy naukowej

Dyskusja wokół wyników badań State of Science Index (o stosunku dorosłych Polaków do nauki i naukowców, czy ufamy nauce) oraz Roses (jak ósmoklasiści postrzegają naukę i jak oceniają przydatność wiedzy naukowej w życiu).

Moderuje: Jan Herbst, Fundacja “Stocznia”

Uczestnicy:

• Małgorzata Golatowska, firma 3M
• Dr Małgorzata Łukianow, Centrum Nauki Kopernik

State of Science Index – o badaniu

„State of Science Index” to badanie postaw społecznych wobec nauki i technologii realizowane przez firmę 3M na reprezentatywnej grupie osób (N=1000 respondentów w każdym kraju, 18+) w 17 krajach. Badanie przeprowadzane jest metodą CAWI. Ankieta badawcza dotyczy 4 zidentyfikowanych przez 3M kluczowych obszarów prezentujących postawy społeczne wobec nauki i technologii, tj. zaufanie do nauki (1), kapitał społeczny w dziedzinie nauk ścisłych, przyrodniczych i inżynieryjno-technicznych (2), zrównoważony rozwój (3) oraz wspólna odpowiedzialność (4). Badaniem są objęte takie kraje jak Brazylia, Kanada, Chiny, Niemcy, Indie, Japonia, Meksyk, Polska, Singapur, Korea Południowa, Hiszpania, Francja, Wielka Brytania i USA oraz Emiraty Arabskie, Kolumbia, Australia i Włochy, które dołączyły do przedsięwzięcia w tej edycji (luty-marzec 2021). W 2021 roku zrealizowano piątą edycję badania (pierwsza edycja została przeprowadzona w 2017 roku). Polska jest uwzględniona w nim od początku. W 2021 roku firma przeprowadziła badanie w okresie luty-marzec.

Więcej informacji na temat wybranych wniosków z badania można znaleźć w opracowaniu dostępnym na stronie www.Nauka3m.pl

Wyniki globalne dostępne są pod adresem www: https://www.3m.com/3M/en_US/state-of-science-index-survey/

Badanie ROSES (Relevance of Science Education – Second)

II edycja międzynarodowego projektu, realizowanego przez konsorcjum badawcze instytucji z 46 krajów. Głównym jego celem jest badanie postaw i opinii młodzieży na temat nauki i uczenia się wraz z analizą czynników, które mają decydujący wpływ na związane z tym aspiracje i plany uczniów. W Polsce badanie ankietowe metodą kwestionariuszową przeprowadził zespól badaczy z Centrum Nauki Kopernik w listopadzie i grudniu 2020 roku. Próba celowa N = 2134 uczniów, uczestnicy programu Nauka dla Ciebie, lat 15, mieszkający w małych i średnich miejscowościach. 53% ankietowanych to dziewczynki, 47% - chłopcy. 54% uczęszczała do szkół w miastach (do 100 tys mieszkańców), 46% - na wsi. Najmniejszą wskazaną przez uczniów miejscowością był Marzenin (580 mieszkańców, wieś w województwie łódzkim), największą – Konin (93 000 mieszkańców).

O uczestnikach

Jan Herbst, socjolog, od blisko 20 lat zaangażowany w badania przemian polskiego społeczeństwa. Od 11 lat – dyrektor do spraw badań w Fundacji „Stocznia”, gdzie nadzoruje i realizuje kilkadziesiąt takich badań i ewaluacji rocznie. Absolwent Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego i przez wiele lat doktorant oraz wykładowca w tym samym Instytucie. Laureat nagrody im. Floriana Znanieckiego przyznawanej przez Polskie Towarzystwo Socjologiczne, autor lub współautor kilkudziesięciu artykułów i publikacji książkowych. Przez blisko 10 lat członek Rady Programowej kwartalnika „Zarządzanie Publiczne”. Pasjonat łączenia wiedzy z praktyką, a także wyznawca idei otwartych danych i wszystkiego, co można z nimi zrobić – zwłaszcza dla edukacji.

Małgorzata Golatowska, przedstawicielka firmy technologicznej 3M - autora badania „State of Science Index". Przez wiele lat odpowiadała za działania biznesowe i rozwój kadr, m.in. budowanie zespołów specjalistów branżowych, w tym inżynierów odpowiedzialnych za prace R&D. Obecnie większość polskiej załogi 3M to absolwenci nauk ścisłych i przyrodniczych oraz kierunków technologicznych i IT. Jest mentorką i jedną z liderek Women’s Leadership Forum, inicjatywy 3M, której celem jest wzmacnianie kariery i rozwoju osobistego kobiet w biznesie. Działa aktywnie na rzecz budowania pozytywnego wizerunku nauk ścisłych wśród uczniów i studentów. Jest certyfikowanym praktykiem ds. zarządzania zmianą (APMG International).

Dr Małgorzata Łukianow, socjolożka. W Centrum Nauki Kopernik zajmuję się badaniem kapitału naukowego: praktyk budujących naukowy potencjał uczniów. Analizuję, jakie znaczenie dla młodych ludzi ma nauka i w jaki sposób uczestnictwo w nauce zmniejsza lub zwiększa nierówności społeczne. Oprócz tego zajmuję się realizacją badań socjologicznych oraz ewaluacyjnych prowadzonych aktualnie przez Centrum Nauki Kopernik.

12.00 – 13.30
Edukacja i nauka - dwa równoległe panele

Dyskusje dotycząca relacji edukacji i nauki inspirowana praktykami edukacyjnymi.

Jakie postawy wobec nauki i wiedzy naukowej kształtuje szkoła? W oparciu o jakie doświadczenia edukacyjne można lepiej poznać i zrozumieć jak działa nauka? Czym dla uczniów a czym dla nauczycieli jest nauka? Kim dla uczniów, a kim dla nauczycieli są naukowcy? W jakich działaniach uczniowie samodzielnie tworzą wiedzę? Co jest ważne dla nauczycieli, a co dla naukowców we współpracy, jak widzą swoje role?

Panel I: Szkołę od nauki dzieli przepaść. Jak zbudować nad nią most?

Moderator: Maria Mach, Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci

Podczas panelu będzie można zapoznać się z dwiema bardzo ciekawymi inicjatywami, które zbliżają do siebie szkołę i naukę. Autorów i uczestników tych projektów zapytamy, co ich zainspirowało do działania, co się zmieniło w ich podejściu do nauki i czy łatwo namówić naukowca na spotkanie z uczniami.

Porozmawiamy też o tym, jak odczarować niedostępność świata nauki i jaka jest rola nauczycieli w tym procesie. Poruszymy kwestię odwagi i otwartości na niepewność, które wbrew pozorom mają wiele wspólnego z uprawianiem nauki, a także pracą w szkole. Zastanowimy się, co wiedza o pracy naukowców może dać uczniom.

Maria Mach, absolwentka filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 26 lat związana z Krajowym Funduszem na rzecz Dzieci, stowarzyszeniem zajmującym się wspieraniem w rozwoju uczniów wybitnie zdolnych przez organizowanie dla nich nieodpłatnych warsztatów, obozów naukowych, seminariów i staży badawczych. Od wielu lat zaangażowana w program reformy polskiej edukacji, prowadzi warsztaty dla uczniów i nauczycieli, popularyzuje ideę środowiskowego wsparcia zdolnych i nieodpłatnego dzielenia się wiedzą. Współautorka poradnika dla rodziców i nauczycieli ”Zdolne dziecko. Pierwsza pomoc.”

Panel II: Jak wprowadzać uczniów w świat nauki

Moderator: Magdalena Swat-Pawlicka, Szkoła Edukacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego

W jaki sposób pomagać uczniom w stawaniu się badaczami? Jak wprowadzać ich w świat nauki? Sprawić aby poczuli, że to ich świat? Czy nauka i naukowcy mogą uczestniczyć w procesie uczenia się?

Zapraszamy do rozmowy o budowaniu zaufania do nauki - w nas samych i naszych uczniach. Jak zacząć działać? Co chcemy osiągnąć? Jakie wyzwania nas czekają? Wspólnie poszukamy odpowiedzi na te pytania. Inspiracją do dyskusji będą osobiste doświadczenia naszych gości – uczniów, nauczycieli i naukowców, biorących udział w programie Klubu Młodego Odkrywcy oraz stypendystów Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci, prowadzących badania i uczestniczących w obozach naukowych.

Magdalena Swat-Pawlicka, dyrektorka programowa i wykładowczyni w Szkole Edukacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego. Nauczycielka języka polskiego, zaangażowana w projekty edukacyjne, m.in. prowadzenie warsztatów pisarskich, „Myślącej klasy” oraz rozwijaniu umiejętności krytycznego czytania. Pracowała w zespołach Instytutu Badań Edukacyjnych, Centrum Edukacji Obywatelskiej oraz badania PISA.

Link do spotkania na zoom

Passcode: 558715
Webinar ID: 867 8837 8619

Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci

Konkurs ODKRYCIA, polska edycja European Union Contest for Young Scientists

Odkrycia to polska edycja Konkursu Unii Europejskiej dla Młodych Naukowców EUCYS, największego i najważniejszego konkursu uczniowskich prac badawczych w Europie, organizowanego przez Komisję Europejską od 1989 roku. Biorą w nim udział adepci nauki i konstruktorzy z Unii Europejskiej oraz krajów afiliowanych.

Do konkursu można zgłaszać prace badawcze z nauk ścisłych, przyrodniczych i społecznych. Prace muszę mieć charakter naukowy i stanowić opis samodzielnie wykonanych badań (możliwa jest współpraca z instytucjami badawczymi np. w celu udostępnienia sprzętu) oraz wynikające z nich wnioski. Jury w eliminacjach krajowych wyłania spośród nadesłanych prac ok. 20 finalistów, którzy prezentują wyniki swoich badań podczas sesji plakatowej. Młodzi ludzie mają wtedy możliwość spotkania i rozmowy z wybitnymi specjalistami z interesujących ich dziedzin. Zdobywcy 3 pierwszych nagród, reprezentują Polskę podczas finałów europejskich. Polscy uczniowie starają finałach EUCYS od 1996 roku. Udział w konkursie był dla wielu z nich początkiem bardzo wartościowej pracy naukowej.

fundusz.org/odkrycia/

Program ZDOLNI – wielodyscyplinarne obozy dla uczniów

Te obozy naukowe są największym i najistotniejszym elementem programu ZDOLNI prowadzonego od 40 lat przez Krajowy Funduszu na rzecz Dzieci. Co roku ok. 90 licealistów z całej Polski ma okazję do spędzenia 12 dni na intensywnej pracy naukowej i poznawaniu wielu nieoczywistych aspektów świata. W programie obozu znajdują się wykłady, warsztaty, zajęcia ogólnorozwojowe ze wszystkich niemal dziedzin wiedzy. Jest też czas na spotkania, dyskusje i prezentowanie przez uczestników wyników ich własnej pracy. Podczas obozu stypendyści mają okazję spotkać najwybitniejszych przedstawicieli polskiej nauki i kultury, ale też pełnych pasji młodych badaczy, doktorantów i studentów. W sumie prowadzących zajęcia jest niemal tylu, ilu uczestników. Ważnym założeniem obozów jest możliwość swobodnego wyboru zajęć przez uczestników. Całe wydarzenie stanowi dla uczestników unikatową okazję do pogłębienia swoich zainteresowań, oraz odkrycia nowych fascynujących aspektów świata, ale przede wszystkim do spotkania innych ludzi, pełnych pasji i gotowych dzielić się wiedzą.

Konkurs CanSat

CanSat to półroczny międzynarodowy konkurs Europejskiej Agencji Kosmicznej. Polega na samodzielnym konstruowaniu sond badawczych przez uczniów i uczennice oraz przeprowadzeniu za ich pomocą badań naukowych. Dzięki temu młodzież ma szansę zaangażować się w autorski projekt naukowy i inżynierski, już na etapie edukacji szkolnej.

Więcej informacji na stronie Esero.

Lekcje nie z tej Ziemi

Dzięki tej inicjatywie nauczycielki i nauczyciele zapraszają na swoje lekcje ekspertów i ekspertki, zajmujących się różnymi dziedzinami w ramach sektora kosmicznego. Spotkania odbywają się w formule online. Bezpośrednie rozmowy z profesjonalistami branży kosmicznej mają inspirować młodzież do odkrywania w sobie nowych pasji, lepszego zrozumienia współczesnych badań kosmosu i wykorzystania technologii kosmicznych dla zrównoważonego rozwoju oraz zachęcić młodzież do związania swojej przyszłości z branżą kosmiczną. Więcej informacji: https://esero.kopernik.org.pl/polska-w-kosmosie/zapros-eksperta/

Badacze KMO

To edukacyjny projekt badawczy realizowany w ramach programu Klub Młodego Odkrywcy. 12 mazowieckich klubów ze szkół podstawowych zrealizowało projekt badawczy „Oko w oko z rozwielitką”. Przez kilka miesięcy klubowicze hodowali i obserwowali rozwielitki, stawiali własne pytania badawcze i poszukiwali na nie odpowiedzi poprzez samodzielnie zaplanowane i przeprowadzone eksperymenty. Dzięki projektowi uczniowie w działaniu poznawali kolejne etapy metody badawczej oraz rozwijali kompetencje badawcze i społeczne. Więcej informacji: Klub Młodego Odkrywcy (kmo.org.pl)

Climate Detectives

To wyzwanie edukacyjne stawiane osobom w wieku 8-15 lat przez Europejską Agencję Kosmiczną. Chodzi w nim o to, aby zespoły uczniowskie samodzielnie zidentyfikowały i przeprowadziły badania lokalnego dla nich problemu klimatycznego. Na przykład powodzie, które coraz częściej nawiedzają region albo susze, które pustoszą łąki lub maja wpływ na kondycję okolicznych sadów. Taki problem trzeba zbadać. W toku badań, Centrum Nauki Kopernik zapewnia zespołom wsparcie ekspertów/ekspertek z dziedziny badań klimatu i ich komunikacji. Dzięki tej współpracy, młode osoby bezpośrednio doświadczą wykorzystania metody naukowej w zgłębianiu postawionego sobie problemu. Zespoły uczniowskie mogą zbierać dane samodzielnie – w terenie, albo korzystając ze zdjęć satelitarnych – albo skorzystać z gotowych baz danych, udostępnianych przez instytuty badawcze. Ostatnim etapem projektu jest komunikacja jego wyników. Zespół uczniowski powinnien przedstawić zbadany problem lokalnej społeczności. Tak zmobilizowani – sami lub w szerszej społeczności – powinni spróbować mu zaradzić!

Poczytaj więcej o Climate Detectives (pdf)Przejdź na stronę wyzwania

Nauki przyrodnicze w przysłowiach

Projekt interdyscyplinarny, polegający na zorganizowaniu zajęć, w trakcie których klubowicze przeprowadzają obserwacje, doświadczenia i eksperymenty. Omawiają, dokumentują i prezentują w dowolny sposób zjawisko opisywane w przysłowiu. Bazując na posiadanej wiedzy potocznej ( jak to w przysłowiach bywa), klubowicze analizują opisane zjawiska, procesy i odkrywają prawidłowości opisywane w przysłowiach. Łączą treści wynikające z przysłowia z wiedzą przyrodniczą.

Odpowiadają na pytania: Ile prawdy jest w przysłowiach? Na ile można ufać przysłowiom? W ten sposób poszerzają swoja wiedzę, doskonalą umiejętności analityczne, językowe.

Propozycje doświadczeń są inspiracją dla opiekunów i klubowiczów.

Marlena Kowalska, partner regionalny programu KMO, opiekunka KMO „Naładowani ATP” działającego w I Liceum Ogólnokształcącym w Olsztynie, konsultant w Olsztyńskim Centrum Edukacji Nauczycieli

Krystyna Mejłun, opiekunka Klubu Młodego Odkrywcy „Sercem i okiem”, autorka projektu „Nauki przyrodnicze w przysłowiach”, nauczycielka fizyki w Szkole Podstawowej nr 30 w Olsztynie.

28 sierpnia, sobota
10.00 – 13.30/14.00 (wszystkie warsztaty odbywają się równolegle)

Warsztaty „Kruszenie Twardzieli”

Co wspólnego ma beton z zanieczyszczeniem powietrza?

Prowadzenie:

• Adam Zahler, chemik, Pracownia Edukacji Centrum Nauki Kopernik
• Kamil Wachol, Pracownia Edukacji Centrum Nauki Kopernik

Wszystkie znajdujące się wokół nas materiały – także te będące synonimem twardości – starzeją się i niszczeją. Inaczej ścierały się w przeszłości pod podkutymi końskimi kopytami granitowe „kocie łby”, a inaczej niszczeją dzisiaj betonowe powierzchnie autostrad i rozkruszają się kostki ceramiki budowlanej na chodnikach. Gdy koła pojazdów ścierają nawierzchnie jezdni lub chodników, mamy do czynienia z procesami abrazyjnymi – powstaje pył lub proszek.

Nasze doświadczenie w uproszony sposób pokazuje, że podczas procesu ścierania zawsze powstaje pył o wymiarach znacznie mniejszych, niż widzialny gołym okiem proszek. Te drobne cząstki, powstałe w wyniku wzajemnego tarcia materiałów o siebie, wchodzą z skład zanieczyszczeń powietrza i wpływają na wartość parametrów PM 2,5 lub PM 10. Jak?

Porozmawiamy podczas warsztatów, w których główne role odgrywają kamienie i mikrokontroler.

Warsztaty „Media – opowieść o prawdzie i zmyśleniu”

Jak powstają fake newsy? Jak się rozprzestrzeniają? Jak się przed nimi bronić?

Prowadzenie: dr Kinga Białek, Szkoła Edukacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego

W dobie niepokojów społecznych i globalnych, podsycanych przez zmanipulowane informacje, krytyczny odbiór informacji jest szczególnie ważny. Warto te zagadnienia włączać w cykl zajęć szkolnych.

Uczestnicy warsztatów będą mieli okazję zapoznać się z najważniejszymi informacjami związanymi z dezinformacją medialną, przejdą kolejne etapy medialnej kampanii dezinformacyjnej i przeanalizują język fałszywych doniesień pseudonaukowych. Wszystkie materiały zostały zaprojektowane tak, aby można je było wykorzystać w szkole podczas lekcji różnych przedmiotów.

dr Kinga Białek, polonistka i hebraistka, z pracą w szkole związana od 2007 roku. Od 2015 roku pracuje w Szkole Edukacji PAFW i UW jako dydaktyczka literatury i języka polskiego oraz tutorka. Zobacz więcej 

Warsztaty „Fotosynteza – węgiel w obiegu zamkniętym”
(wydarzenie towarzyszące)

Czy tylko rośliny mogą przeprowadzać fotosyntezę?

Prowadzenie: 

• Elżbieta Turek, biotechnolog, lab biologiczny CNK
• Natalia Kamińska, chemik, lab chemiczny CNK

Ziemia powstała ok 4,5 mld lat temu. Ślady pierwszych organizmów przeprowadzających fotosyntezę znaleziono już ok 2,7 mld lat temu – były to bakterie. Fotosynteza, to proces wytwarzania związków organicznych z materii nieorganicznej, zachodzący w komórkach zawierających chlorofil lub bakteriochlorofil, przy udziale światła. Jest to jedna z najważniejszych przemian biochemicznych na Ziemi. Pozwala utrzymać wysokie stężenie tlenu w atmosferze oraz odpowiednie stężenie dwutlenku węgla, dzięki wzrostowi zawartości węgla organicznego w całej puli węgla na naszej planecie.

Podczas zajęć będziemy projektować doświadczenia pozwalające na zbadanie intensywności fotosyntezy. Użyjemy do tego różnych organizmów - cyjanobakterii, glonów, roślin akwariowych lub kawałków liści. Wykorzystamy również chemiczne wskaźniki wrażliwe na zmiany stężenia CO2 i O2. Obejrzymy chloroplasty pod mikroskopem świetlnym i fluorescencyjnym. Warsztaty pozwolą uczestnikom zapoznać się z metodą badawczą, samodzielnie eksperymentować, a w efekcie wypracować własne pomysły na lekcję dotyczącą fotosyntezy. 

Opowiemy też o obiegu węgla na naszej planecie i pokażemy, jak jego zachwianie spowodowane działalnością człowieka negatywnie wpływa na ziemski glob, który jest układem zamkniętym. Wyjaśnimy, że aby zrozumieć negatywne skutki globalnego ocieplenia, potrzebujemy interdyscyplinarnego podejścia do lekcji, pokazywania sieci powiązań przyczynowo-skutkowych, a nie wyrwanych z kontekstu zagadnień.

• Cel zrównoważonego rozwoju 4 – Dobra jakość edukacji
• Cel zrównoważonego rozwoju 14 – Życie pod wodą

Produkty edukacyjne – jak projektować dla chłopców i dziewcząt

Prowadzenie:

• Katarzyna Potęga vel Żabik, badacz, Pracownia Przewrotu Kopernikańskiego CNK
• Jakub Ślaski, fizyk, lab fizyczny CNK

Wiele wynalazków dziś powszechnie wykorzystywanych – piła tarczowa, flary, ogrzewanie samochodowe, wycieraczki samochodowe, otwierany spadochron – zostały wynalezione przez kobiety. Dziwi Cię to? Jeśli tak, to potwierdzasz fakt o istniejącej nadal w społeczeństwie stereotypizacji płciowej. Przyczyn w różnym podejściu do płci można dopatrywać się zarówno na podłożu biologicznym (uwarunkowana genetyczne), jak i w kulturowo uwarunkowanym podejściu do płci. Kobiety w europejskiej kulturze były przez wieki dyskryminowane np. w dostępie do edukacji, prawa głosu, prawa do pracy zarobkowej, dziedziczenia majątku. Jeszcze pod koniec XIX wieku w Polsce kobiety nie miały prawa studiować na uniwersytetach, dlatego np. Maria Curie-Skłodowska, by móc studiować, musiała wyemigrować do Francji.

Dziś, przynajmniej w krajach europejskich, doczekały się równości praw z mężczyznami. Czy to jednak przekłada się na równe traktowanie chłopców i dziewcząt w kontekście ich edukacji? Czy nie uważamy nadal nauk ścisłych za bardziej „męskie” ? Badania naukowe przeprowadzone w Polsce na roczniku 2015/2016 pokazały, że udział kobiet studiujących na kierunkach technicznych wynosił 37%.

W Centrum Nauki Kopernik przeprowadziliśmy badania dotyczące stereotypizacji płciowej w korzystaniu z produktów edukacyjnych m.in. eksponatów, oferty laboratoriów, itp. Podczas warsztatów Ty będziesz miał okazję wcielić się w rolę badacza i samodzielnie sprawdzić, czy wybrane eksponaty są preferowane przez którąś płeć. Ponadto, korzystając z naszego doświadczenia, sam zaprojektujesz mini-warsztat w taki sposób, aby był egalitarny. Zastosujesz metodę badawczą oraz technikę „design thinking”.

• Cel zrównoważonego rozwoju 5 – Równość płci
• Cel zrównoważonego rozwoju 4 – Dobra jakość edukacji

Jak globalne ocieplenie wpływa na morza i oceany.

Prowadzenie:

• Stanisław Łoboziak, biolog molekularny, lab biologiczny CNK
• Aleksandra Jakubicka, biotechnolog, lab biologiczny, CNK
• Agata Bieniasz, lab chemiczny CNK

Oceany i morza pokrywają ponad ¾ powierzchni naszej planety. To bardzo bogate i zróżnicowane ekosystemy, które mają ogromny wpływ na klimat. Według naukowych szacunków w morzach i oceanach produkowane jest od 50-80% tlenu – głównie przez dryfujące w nim rośliny, glony i niektóre fotosyntetyzujące bakterie (cyjanobakterie). Obszary biegunowe, dzięki występowaniu zjawiska dnia polarnego, niskiej temperatury wody i jej zasobności w substancje mineralne,

odgrywają kluczową rolę w produktywności morskich ekosystemów. Rafy koralowe stanowią ostoję morskiej bioróżnorodności i pełnią podobną rolę, jak lasy tropikalne w ekosystemach lądowych.

W wyniku zachodzących zmian klimatycznych równowaga w morzach i oceanach została zachwiana. W obszarach podbiegunowych obserwujemy dramatyczne podnoszenie się temperatury wód, topnienie lądolodu na Grenlandii przybiera niespotykane do tej pory rozmiary. Topnieją lodowce górskie. W obszarach równikowych spotykamy się ze zjawiskiem blaknięcia raf koralowych. Masy słodkiej wody spływającej do oceanu zaburzają dotychczasowe prądy oceaniczne – które mają ogromny wpływ na klimat w różnych częściach świata. Wiemy, że do tej pory w oceanach w dużej mierze rozpuszczał się nadmiar dwutlenku węgla, produkowany przez naszą cywilizację w wyniku spalania paliw kopalnych. Sytuacja ocieplania się powierzchniowych warstw wód oceanicznych może spowodować, że ten ogromny „rezerwuar” dwutlenku węgla przestanie spełniać swoją funkcję. Dodatkowo sam dwutlenek węgla rozpuszczając się w wodzie powoduje zmiany jej pH – woda morska staje się bardziej kwaśna, przez co organizmy morskie mają coraz większe trudności z wytwarzaniem swoich muszli i szkieletów.

Jak pokazać te niezwykle skomplikowane zależności podczas lekcji, gdzie szukać rzetelnych i sprawdzonych informacji na temat zmian klimatycznych – jak za pomocą prostych doświadczeń, wykorzystujących metodę badawczą - możemy przekazywać uczniom wiedzę o naszym wpływie na oceany i co musi zrobić ludzkość, aby je chronić. Tego dowiecie się podczas warsztatów.

• Cel zrównoważonego rozwoju 4 – Dobra jakość edukacji
• Cel zrównoważonego rozwoju 14 – Życie pod wodą

^{_{Projekt realizowany w ramach programu Erasmus+ pt. „Realizacja celów zrównoważonego rozwoju poprzez twórczość artystyczną”. Głównym koordynatorem programu jest Centrum Nauki Esplora z Malty. W projekcie biorą również udział organizacje partnerskie: Spazju Kreattiv z Malty, 7 Stories z Newcastle, University of Vienna -Digital Games Department, Fundacja Hodworks – Węgry, University of Malta - Artificial Intelligence Department oraz lokalni podwykonawcy z Malty Lignin Stories and Moveo Dance Company. Jego celem jest popularyzacja nauki za pośrednictwem różnych form sztuki: opowiadania historii (story telingu), gier komputerowych i tańca, aby poradzić sobie z niektórymi celami zrównoważonego rozwoju (Cel 4 - Zapewnienie wszystkim edukacji wysokiej jakości oraz promowanie uczenia się przez całe życie; Cel 5 - Osiąganie równości płci oraz wzmocnienie pozycji kobiet i dziewcząt; Cel 14 - Ochrona oceanów, mórz i zasobów morskich oraz wykorzystywanie ich w sposób zrównoważony). Samo Centrum Nauki Kopernik jest odpowiedzialne za realizację celu 4 i 14, w ramach którego odbywają się działania w Centrum Nauki Kopernik w laboratorium biologicznym i przestrzeni centrum. Projekt realizowany w latach 2018 - 2021 r.}}

27 sierpnia, piątek
15.30 – 17.30

Jaką wiedzę produkują maszyny? Na czym polega uczenie maszynowe? Gdzie korzystamy ze sztucznej inteligencji? Jak wobec inteligentnych maszyn zmienia się nasze myślenie? Jaki jest miedzy nami dialog? Jak to się ma do inteligentnych miast przyszłości? Seminarium jest częścią programu edukacyjnego towarzyszącego nowej wystawie Przyszłość jest dziś w Centrum Nauki Kopernik.

Moderator: Mateusz Chmielewski - trener STEAM i kompetencji cyfrowych

Eksperci:

• Oktawia Gorzeńska, lider innowacyjnych zmian w edukacji, Akademii Przywództwa Edukacyjnego
• Robert Pypkowski, ekspert w dziedzinie nowych technologii, propagator wiedzy o sieciach neuronowych, uczeniu maszynowym i sztucznej inteligencji
• Elżbieta Lewandowska, ekspert ds. programów edukacyjno-informacyjnych w NASK
• Dr Magdalena Puczko, koordynatorka i realizatorka programu edukacyjnego wokół nowej wystawy Przyszłość jest dziś w Centrum Nauki Kopernik
• Małgorzata Maryl-Wójcik, doktorantka Wydziału Socjologii UW, współtwórczyni programu edukacyjnego wokół nowej wystawy Przyszłość jest dziś w Centrum Nauki Kopernik
• Patrycja Strzetelska, współtwórczyni nowej wystawy Przyszłość jest dziś w Centrum Nauki Kopernik

Do uczestników: prosimy każdego o zabranie ze sobą naładowanego telefonu z dostępem do internetu.

^{Projekt „Kampanie edukacyjno-informacyjne na rzecz upowszechniania korzyści z wykorzystywania technologii cyfrowych” jest realizowany przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, wspólnie z Państwowym Instytutem Badawczym NASK oraz Centrum Nauki Kopernik. Kampanie mają na celu promowanie wykorzystywania technologii w codziennym życiu przez osoby w różnym wieku, przełamywanie barier z tym związanych oraz wzrost cyfrowych kompetencji społeczeństwa. Projekt obejmuje pięć obszarów: jakość życia, e-usługi publiczne, bezpieczeństwo w sieci, programowanie i cyfrową przyszłość.}