Współbycie. W kierunku postludzkiej empatii

U góry grafiki widać kolorowe prostokąty oraz prostokątne zdjęcia przedstawiające ludzkie i zwierzęce oczy.
  • Co: wystawa
  • Gdzie: poziom 1 
  • Kiedy:
    • 3 października, godz. 20.30 – 23.00  
    • 4 października, godz. 11.00 – 22.00   
    • 5 października, godz. 11.00 – 20.00 

Oprowadzanie kuratorskie

Tegoroczną wystawę festiwalową można potraktować jako eksperyment – próbę objęcia empatią innych gatunków i zjawisk przyrody. W tym celu współczucie, tradycyjnie zarezerwowane dla relacji międzyludzkich, zostaje zastąpione tytułowym współbyciem, odnoszącym się do świadomego zamieszkiwania i współtworzenia wspólnego ekosystemu. W książce „Staying with the Trouble. Making Kin in the Chthulucene” filozofka Donna Haraway proponuje etykę sympoiesis (współtworzenia) zakładającą, że żadne istnienie nie powstaje w izolacji, lecz zawsze w relacji do innych. Haraway zachęca, by przekraczać granice tradycyjnych więzi i powinowactw. Według niej przetrwanie nie polega na dominacji, lecz na umiejętności tworzenia złożonych sieci relacji. Jak pisze: „Stajemy się razem lub wcale”. Wystawa rozwija tę myśl, przenosząc ją w obszar estetyki art&science. Prezentuje różnorodne formalnie prace artystyczne, które w poetycki sposób tworzą postludzkie narracje.

Współbyć to również wsłuchiwać się w inne formy życia. W okrzyki porozumiewających się ze sobą szympansów, rytmiczne ćwierkanie amazońskich mrówek, dźwięki koralowców, a także odgłosy topniejących lodowców... Przykłady te uświadamiają nam, że świat wokół nas to sieć bytów bezustannie komunikujących się ze sobą – budujących relacje, wspierających się wzajemnie, informujących o zagrożeniach. Aby lepiej zrozumieć nasze miejsce w globalnym ekosystemie, musimy najpierw usłyszeć jego ukrytą mowę.

Na wystawie posłuchacie śpiewu ptaków, których już nigdzie nie można spotkać. Zobaczycie ulotne obiekty z dmuchawców, robotyczne rafy koralowe i archetypiczne figury mitologiczne. Zajrzycie do inteligentnego ula dla bezdomnych pszczół miodnych. Dowiecie się, czym jest kidzina i dlaczego nie należy jej usuwać z plaży.

Na stacjach doświadczalnych będzie można m.in. obserwować bakterie glebowe żyjące w symbiozie z roślinami i podsłuchiwać dźwięki wydawane przez rośliny i grzyby. Zespół profesora Hazema Kalajiego z SGGW otworzy przychodnię dla roślin, w której można będzie zdiagnozować swoje domowe kwiaty za pomocą systemu umożliwiającego odczytywanie ich EKG – sygnałów biofizycznych wysyłanych przez rośliny w trakcie procesu fotosyntezy.

W wystawie udział biorą:

Marco Barotti, Karolina Breguła, Centrala (Gosia Kuciewicz i Simone De Iacobis), Karoline Hjorth i Riitta Ikonen, Konrad Juściński, Natalia Kopytko, Diana Lelonek, Anne Marie Maes, Amalia Pica & Rafael Ortega, Oliver Ressler, Sefa Sagir i Kaja Modzelewska, Robertina Šebjanič, Kuai Shen, Oliwia Thomas, ZOE (Małgorzata Gurowska, Agata Szydłowska)

oraz:

  • Laboratoria Centrum Nauki Kopernik
  • Prof. Hazem M. Kalaji z zespołem (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie)
  • Zakład Mikrobiologii Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach

Kurator wystawy: Rafał Kosewski

Koordynacja: Agnieszka Gurczyńska 

Projekt i wykonanie: Lotne Studio

Redakcja tekstów: Natalia Krasicka

Nadzór techniczny: Rafał Zarzeka

Stanowiska czynne w godzinach:

Laboratoria Centrum Nauki Kopernik

  • Piątek 3 października: 20.30 – 23.00
  • Sobota 4 października: 12.00 – 21.00 (z przerwami: 13.30 - 14.00, 15.30 -16.30, 18.30 - 19.00)
  • Niedziela 5 października: 11.00 – 20.00 (z przerwami: 13.00 - 14.00, 15.30 – 16.00, 17.30 -18.00)

Prof. Hazem M. Kalaji z zespołem (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie)

  • Piątek 3 października: 20.30 – 23.00
  • Sobota 4 października: 11.00 – 15.00 i 16.00 – 20.00
  • Niedziela 5 października: 11.00 – 15.00 i 16.00 – 20.00

Zakład Mikrobiologii Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach

  • Piątek 3 października: 20.30 – 23.00
  • Sobota 4 października: 11.00 – 20.00
  • Niedziela 5 października: 11.00 – 20.00

Projekty towarzyszące wystawie

The Machine to Be Another
BeAnotherLab

BeAnotherLab to grupa artystów i badaczy, którzy łączą sztukę, naukę i działania społeczne. Ich projekt „The Machine to Be Another” to instalacja wykorzystująca wirtualną rzeczywistość, dzięki której uczestnik może dosłownie spojrzeć na świat z perspektywy innej osoby — zobaczyć i poczuć to, co ona. Podczas piętnastominutowej sesji uczestnicy zakładają gogle VR i słuchawki. Zsynchronizowane nagranie wideo i proste interakcje fizyczne tworzą wrażenie „zamiany ciał”. Asystenci prowadzą uczestników krok po kroku, by płynnie wprowadzić ich w intymne doświadczenie, odbywające się poza słowami.  Celem projektu jest otwarcie przestrzeni do pogłębionej refleksji nad empatią, inteligencją somatyczną oraz technologiami pobudzającymi zaangażowanie społeczne.

Stanowisko czynne w godzinach:

  • Piątek, 3 października: 20.30 – 23.00
  • Sobota 4 października: 11.00 – 15.00 i 16.00 – 20.00
  • Niedziela 5 października: 11.00 – 15.00 i 16.00 – 20.00

Uwaga: Aby skorzystać z doświadczenia, należy zapisać się przy stanowisku.

Sztuczna Empatia Roju – projekt badawczy
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu i Politechnika Poznańska

Na specjalnej eksperymentalnej arenie współpracuje rój mobilnych robotów. Ich celem jest odnalezienie „źródła jedzenia” reprezentowanego AR-kodem. Roboty porozumiewają się za pomocą wieżyczki świetlnej, przekazując informacje obarczone błędem komunikacji. Używają algorytmów sztucznej empatii, wzorowanej na ludzkiej empatii kognitywnej. Dzięki temu mogą zrozumieć stan innych członków roju, „wczuć się w ich sytuację” oraz zaplanować własne akcje tak, by rój jak najefektywniej zrealizował swoje zadanie.

Projekt jest realizowany w ramach współpracy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Politechniki Poznańskiej oraz firmy EI System.

Stanowisko czynne w godzinach:

  • piątek, 3 października: 20.30 – 23.00
  • sobota 4 października: 11.00 – 15.00 i 17.00 – 20.00
  • niedziela 5 października: 11.00 – 15.00 i 17.00 – 20.00

Nao – Trening Empatii
Laboratoria Centrum Nauki Kopernik

Technologia coraz śmielej wkracza w sferę ludzkich uczuć, a robot Nao staje się cyfrowym zwierciadłem emocji. Interaktywna instalacja, za pomocą zaawansowanych algorytmów uczenia maszynowego, pozwala Nao na mimikowanie ludzkich zachowań i odzwierciedlanie emocji. To próba odpowiedzi na pytanie, czy empatia może być zaprogramowana. 

Podczas spotkania z robotem zobaczycie, jak Nao „odczytuje" Waszą mimikę, gesty oraz ton głosu, a następnie reaguje na nie, naśladując radość, smutek czy zdziwienie. Spróbujecie ocenić, czy robot, który potrafi odzwierciedlić nasze uczucia, może zbliżyć nas do lepszego zrozumienia samych siebie i innych. 

Stanowisko czynne w godzinach:

  • piątek, 3 października: 20.30 – 23.00
  • sobota 4 października: 11.00 – 13.00, 14.00 – 17.30, 18.30 – 20.00
  • niedziela 5 października: 11.00 – 13.00, 14.00 – 17.30, 18.30 – 20.00

Stanowisko pokazowe Koła Naukowego „Neuropsyche”
Uniwersytet SWPS

Koło Naukowe „NeuroPsyche” działające na Uniwersytecie SWPS od lat popularyzuje wiedzę z zakresu neuronauki. Na stanowisku prezentowane będą zagadnienia dotyczące empatii i psychopatii – odwiedzający poznają wyniki badań nad strukturami i obszarami mózgu odpowiedzialnymi za zdolność współodczuwania oraz dowiedzą się, jakie różnice w funkcjonowaniu mózgu występują u osób o cechach psychopatycznych. Uczestnicy będą mogli także wypełnić kwestionariusz TriMP, który pozwala określić swoje miejsce na kontinuum cech psychopatycznych.

Dodatkowo przygotowano interaktywne ekrany z pytaniami w aplikacji Menti. Każdy odwiedzający może zostawić własną odpowiedź, sprawdzić, jak odpowiedzieli inni, i współtworzyć przestrzeń do dialogu oraz refleksji nad naturą empatii.

Stanowisko czynne w godzinach:

  • Piątek, 3 października: 20.30 – 23.00
  • Sobota 4 października: 11.00 – 15.00 i 16.00 – 20.00
  • Niedziela 5 października: 11.00 – 15.00 i 16.00 – 20.00