Edukacja – dobra szkoła dobrego życia

3 lipca: prof. Małgorzata Żytko (Wydział Pedagogiki UW) o koniecznych zmianach w procesie uczenia

Prof. Małgorzata Żytko, wykładowczyni na Wydziale Pedagogiki UW, członkini Association for Teacher Education in Europe oraz Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, doradca OECD w zakresie wczesnej edukacji. Ekspert w dziedzinie wsparcia profesjonalnego rozwoju nauczycieli i wprowadzania innowacyjnych rozwiązań edukacyjnych do szkół podstawowych.

10 lipca: Robert Firmhofer (dyrektor Centrum Nauki Kopernik) o potrzebach środowiska edukacji

Robert Firmhofer, historyk filozofii, założyciel i dyrektor Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Współtwórca i organizator Pikniku Naukowego – największej w Europie plenerowej imprezy poświęconej komunikacji naukowej. Członek Rady Dyrektorów Amerykańskiego Stowarzyszenia Centrów Nauki i Technologii. Ekspert Komisji Europejskiej. Członek Rady Komunikacji Naukowej PAN, CERN Science Gateway Advisory Committee i wielu innych rad organizacji międzynarodowych.

17 lipca: Jan Gawroński (fundacja Autism Team) o uwzględnieniu potrzeb uczniów w spektrum autyzmu

Jan Gawroński, 18-letni uczeń, związany z Fundacją Autism Team, Inicjatywą Obywatelską „Chcemy całego życia!”. Społeczny Zastępca Rzeczniczki Praw Dziecka Moniki Horny-Cieślak. Pomysłodawca i organizator Klubu Świadomej Młodzieży, który zrzesza młodzież w spektrum autyzmu.

24 lipca: Justyna Suchecka (dziennikarka TVN) o priorytetach dzisiejszej młodzieży

Justyna Suchecka, dziennikarka TVN, specjalizująca się w tematyce edukacyjnej. Autorka książek dla i o młodzieży: "Young Power. 30 historii o tym jak młodzi zmieniają świat" (2020), "Nie powiem ci, że wszystko będzie dobrze" (2022), "Pokolenie zmiany. Młodzi o sobie i świecie, który nadejdzie" (2023).

31 lipca: Sylwia Żmijewska-Kwiręg (Centrum Edukacji Obywatelskiej) o tym, kim są współcześni nauczyciele

Sylwia Żmijewska-Kwiręg, nauczycielka wiedzy o społeczeństwie, trenerka. Dyrektor Programowa Centrum Edukacji Obywatelskiej. Współautorka i redaktorka programu nauczania oraz podręcznika do wiedzy o społeczeństwie, programu nauczania przedmiotu ekonomia w praktyce, publikacji metodycznych dla nauczycieli realizujących projekty edukacyjne.

7 sierpnia: dr Emilia Kopiec o innowacyjnym miejscu edukacyjnym w Wodzisławiu Śląskim

Dr Jędrzej Witkowski, prezes Centrum Edukacji Obywatelskiej. Z wykształcenia doktor socjologii (Uniwersytet SWPS) i politolog (Uniwersytet Warszawski). Zajmuje się m.in. rozwojem kompetencji przyszłości, strategiami wprowadzania oddolnych zmian w szkołach oraz edukacją obywatelską i edukacją o polityce. Autor publikacji naukowych i ekspertyz, a także publikacji metodycznych i przewodników dla nauczycieli oraz dyrekcji szkół.

14 sierpnia: dr Jędrzej Witkowski (prezes Centrum Edukacji Obywatelskiej) o dobrym życiu w dobrej szkole

Dr Emilia Kopiec, doktor nauk muzycznych, dyplomowana managerka kultury, logopeda. Twórczyni Oświatowego Centrum Nauki i Techniki w Wodzisławiu Śląskim – innowacyjnego miejsca, w którym połączyła potrzeby lokalnego biznesu z kreatywnym podejściem do uczenia (się) dzieci. Za to otrzymała w tym roku nagrodę Przewroty od Centrum Nauki Kopernik.

Moderacja: dr Jędrzej Witkowski, prezes Centrum Edukacji Obywatelskiej

Uczestnicy:

• Dra Zuzanna Michalska, koordynatorka Programu Klub Młodego Odkrywcy, Centrum Nauki Kopernik
• Dr Agnieszka Tomasik, dyrektorka Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 8 w Gdańsku
• Radosław Potrac, nauczyciel Szkoły Podstawowej nr 30 w Warszawie

Rozmowa o tym, jak rozumiemy dobre życie, jak się go uczyć i jak je sobie ułatwiać, korzystając z dostępnych możliwości. Ważnym jej elementem będzie projekcja krótkiego filmu dokumentalnego, inspirowanego „Gadającymi głowami” Krzysztofa Kieślowskiego, w którym uczniowie, nauczyciele i rodzice prezentują swoją wizję dobrego życia i tego, jak można się do niego przygotować.

Blok dotyczy uwarunkowań dobrego działania mózgu. Porozmawiamy o tym, jak mózg reaguje na otoczenie społeczne, i o neurologicznych podstawach motywacji, a na koniec rozprawimy się z popularnymi mitami funkcjonującymi na styku neurologii i dydaktyki.

Na blok składają się cztery krótkie wystąpienia ekspertów oraz moderowana rozmowa z nimi, poświęcona higienie mózgu i możliwościom wpływania na wspólny dobrostan poprzez dbanie o własny system nerwowy.

„Kiedy mózg uczy się najlepiej?” | Nikodem Krawczyk-Zieliński

Kiedy mózg najefektywniej się uczy? Czy istnieją uniwersalne optymalne strategie uczenia się? Zastanowimy się nad tym, odwołując się do metod uczenia opartych na poznaniu ucieleśnionym (które angażują ciało w proces przyswajania wiedzy), a także do strategii wzmacniania samodzielności i sprawczości uczniów. Uwzględnimy też zagadnienia wynikające z neuroróżnorodności, czyli zróżnicowanych stylów funkcjonowania mózgu. Omówimy praktyczne podejścia do nauki, które można zastosować w klasie, biorąc pod uwagę indywidualne preferencje oraz potrzeby edukacyjne.

Nikodem Krawczyk-Zieliński, Centrum Nauki Kopernik

„Co dwie głowy, to nie jedna – co neuronauka społeczna mówi nam o naturze interakcji społecznych” | dr hab. Agnieszka Pluta

Ludzie są z natury istotami społecznymi. Interakcje społeczne towarzyszą nam od pierwszych dni życia. Są one żywe, złożone i wymagają jednoczesnego śledzenia ruchów, emocji, postawy ciała, mowy, prozodii oraz dotyku drugiej osoby. Mechanizmy pośredniczące w skuteczności procesów i zachowań społecznych są głównym obszarem zainteresowania neuronauki społecznej. Jednakże do niedawna badanie mechanizmów neuronalnych leżących u podłoża tych interakcji było w dużej mierze ograniczone do sytuacji obserwacji społecznej: to znaczy sytuacji, w których jednostka obserwuje bodziec społeczny bez możliwości interakcji. 

Dzięki tym badaniom nasza wiedza na temat mechanizmów poznania społecznego znacznie się rozwinęła. Pierwsza część wystąpienia pozwoli nam zapoznać się z wybranymi wynikami badań dotyczących tzw. mózgu społecznego leżącego u podstaw takich procesów jak empatia, percepcja twarzy czy mentalizacji.

Z drugiej strony łatwo dojść do wniosku, że nauka nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa i aby naprawdę poznać mechanizmy interakcji społecznych, musimy zmienić paradygmat badawczy. W ostatnich latach podjęto wysiłki w celu opracowania prawdziwie społecznego podejścia neurobiologicznego do tych badań, w których procesy neuronalne są badane w kontekście interakcji społecznych w czasie rzeczywistym. Druga część prezentacji poświęcona będzie badaniom nad synchronizacją biologiczno-behawioralną rozumianą jako dopasowanie zachowań, stanów afektywnych i rytmów biologicznych (np. sygnałów mózgowych oraz zmienności rytmu serca) między różnymi osobami, np. dziećmi (z neurotypowym oraz neuroatypowym rozwojem) i opiekunami, nauczycielami i uczniami czy przyjaciółmi. 

Dr hab. Agnieszka Pluta, Katedra Psychologii Poznawczej i Neurokognitywistyki Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego | Naukowe Centrum Obrazowania Biomedycznego Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu

„Zachowania społeczne w spektrum autyzmu – od modelu do praktyki” | dr Ksenia Meyza

Zaburzenia zachowań społecznych są główną osią diagnostyczną spektrum autyzmu. Ich molekularne podłoże nie jest w pełni znane, a zróżnicowanie populacji pacjentów nie ułatwia jego określenia. Dzięki modelom zwierzęcym możemy zawęzić poszukiwania do wspólnych ścieżek sygnałowych i uzyskać dane, które być może pozwolą opracować terapie eksperymentalne zdolne pomóc w przyszłości ludzkim pacjentom. Modele zwierzęce umożliwiają także modyfikowanie już istniejących strategii terapeutycznych pod kątem ich dopasowania do indywidualnych potrzeb osób w spektrum. Tym samym zwiększają szanse na podniesienie jakości życia zarówno pacjentów, jak i ich otoczenia.

Dr Ksenia Meyza, Instytut Nenckiego

„Neurodydaktyka: fakty i mity” | 

W wystąpieniu zaprezentowane zostaną elementy neurodydaktyki zgodne ze współczesnym konsensusem naukowym w zakresie neurologii.

Przedstawiciele różnych grup społecznych opowiedzą o potrzebach i praktykach włączających. Posłuchamy opowieści o dzieciach ukraińskich w KMO, o szkołach przyjaznych młodzieży LGBTQ+, o doświadczeniu edukacyjnym osób w spektrum autyzmu oraz o procesach włączających w edukacji i ich konsekwencjach.

Na blok składają się cztery krótkie wystąpienia ekspertów oraz moderowana rozmowa z nimi, poświęcona dobrym praktykom włączającym i budowaniu silnych społeczności.

„Wspólnota międzykulturowa” | Anna Polozhii i Renata Tomczuk

Międzykulturowa integracja dzieci jest podstawą dla zdrowego społecznego środowiska przyszłości. Jakimi narzędziami musi operować nauczyciel, żeby „ich dzieci” stały się „dziećmi z naszej szkoły”? Na co zwracać uwagę w pracy z dzieckiem z doświadczeniem uchodźczym? Jak porozumiewać się bez znajomości języka? Program „Razem dla lepszej przyszłości” już dwa lata skutecznie działa w tym obszarze w ścisłej współpracy z opiekunami Klubów Młodego Odkrywcy oraz edukatorami SOWA. O codziennej pracy w tym zakresie i jej wynikach opowiedzą Renata Tomczuk i Anna Polozhii.

Anna Polozhii, Centrum Nauki Kopernik
Renata Tomczuk, Szkoła Podstawowa w Huszlewie 

„Co to znaczy, że szkoła jest przyjazna LGBTQ+?” | Dominik Kuc

Jaki wpływ na rozwój młodego człowieka ma atmosfera w szkole? Co może robić dyrekcja, a co grono pedagogiczne, by zapobiegać sytuacjom wykluczenia? Jak o tożsamości płciowej i orientacji seksualnej rozmawiać z młodzieżą? To tylko niektóre z pytań, jakie poruszymy w czasie sesji panelowej poświęconej przeciwdziałaniu dyskryminacji. W polskiej szkole nadal jest dużo niezrozumienia dla społeczności LGBTQ+. Czasem problematyka ta stanowi wręcz tabu. Sesja pozwoli zaadresować kompleksowo temat budowania szkoły zaufania, szkoły inkluzywnej, otwartej i przyjaznej dla każdej osoby.

Dominik Kuc, GROWSpace

„Szkoła – spektrum niedostępności” | Jan Gawroński

Stop dla głośnych dzwonków w szkołach. Psycholog dostępny dla każdego ucznia i każdej uczennicy. Pokoje wyciszenia dla każdego – bez względu na neurotyp. Rzetelne dostosowania edukacyjne. Dbałość o komfort psychiczny dzieci i młodzieży szkolnej. Lekcje różnorodności w każdej szkole, tak by nikt nie był tam szykanowany ani wykluczony. Zastąpienie oceny zachowania oceną opisową. Oto najważniejsze postulaty młodych samorzeczników w spektrum autyzmu, które razem z Klubami Świadomej Młodzieży i grupą organizacji wspierających wysyłane są w świat w ramach corocznej kampanii „Szkoła przyjazna dla autyzmu”, zainicjowanej przez Janka Gawrońskiego – Społecznego Zastępcę Rzeczniczki Praw Dziecka. Głosy te determinować powinny do działania wszystkie osoby i instytucje odpowiedzialne za dostępność edukacji dla każdego człowieka bez wyjątku. O wadze i istocie samostanowienia w kontekście potrzeb edukacyjnych osób w spektrum autyzmu opowie w swoim wystąpieniu Janek Gawroński.

Jan Gawroński, Autism Team

„Jak działa poczucie przynależności?” |

Wystąpienie będzie dotyczyć naukowych podstaw edukacji włączającej i jej wpływu na dobrostan społeczności edukacyjnej.

dr Karolina Małek, Wydział Psychologii UW

Przyjrzymy się czynnikom kształtującym członków społeczności edukacyjnej – uczniów, nauczycieli i rodziców – oraz porozmawiamy o praktykach, które pomagają im działać wspólnie i być bliżej siebie. 

Na blok składają się krótkie wystąpienia ekspertów oraz moderowana rozmowa z nimi, poświęcona praktykom wspólnotowym w edukacji.

Ta dzisiejsza młodzież. Kim są i jak się z nimi dogadać? | Justyna Suchecka

Pokolenie Z jest starsze, niż mogłoby się wydawać, a pokolenie alfa – dużo młodsze, niż jesteśmy w stanie przyjąć. Czy naprawdę są „płatkami śniegu” i „cyfrowymi tubylcami”? A może pokoleniowe podziały i związane z nimi etykiety służą tylko temu, żeby było nam łatwiej powiedzieć, że „kiedyś to były czasy, a dziś nie ma już czasów”? Tymczasem dialog międzypokoleniowy wciąż jest możliwy. Żeby go podjąć, musimy jednak wiedzieć, z kim rozmawiamy.

Justyna Suchecka, TVN

„Nauczycieli portret zbiorowy” | Sylwia Żmijewska-Kwiręg

O nauczycielach można snuć różne opowieści – można mówić o nich jako o grupie zawodowej czy istotnym elemencie polityk publicznych. Można także mówić o nich podmiotowo, podkreślając ich unikalną perspektywę. Taka opowieść o polskich nauczycielach – o konkretnej Natalii, Łukaszu, Wiesi, Kasi oraz ich wpływie i zaangażowaniu w to, z czym uczniowie i uczennice wychodzą ze szkoły, o ich pracy, często niedostrzeganej, uśrednianej i nieustannie ocenianej – jest opowieścią, która Sylwii jest dziś najbliższa. W wystąpieniu zaprezentowany zostanie zróżnicowany obraz środowiska nauczycielskiego. Na obraz ten złożą się indywidualne historie kilkorga nauczycieli, uwydatniające wartościowe doświadczenia edukacyjne, które można zaobserwować w wielu szkołach, choć mówi się o nich albo mało, albo jak o czymś rzadkim.

Sylwia Żmijewska-Kwiręg, Centrum Edukacji Obywatelskiej

Praktyki wspólnoty i współpracy | Ewa Radanowicz

Definicja szkoły Ewy Radanowicz brzmi tak: „Szkoła to miejsce inspirujące, bezpieczne, kształtujące kompetencje i zapewniające szczęście. Miejsce, w którym poszukuje się najlepszych rozwiązań dla dobra i rozwoju spotykających się tam ludzi. Miejsce, które pozwala im doświadczać, poznać siebie i innych”. Ewa zapewnia, że to nie bajka. Tak może być i o tym opowie podczas swojego wystąpienia!

Ewa Radanowicz, niezależna ekspertka edukacyjna

Rodzic w ponowoczesnym świecie – między kreacją i przystosowaniem

Jaki jest współczesny rodzic? Czym się kieruje w konstruowaniu swojej roli? Co jest najważniejsze dla niego w wychowaniu dziecka? Jakie ma obawy i marzenia? Jakie czynniki decydują o sposobie i jakości pełnienia przez niego roli rodzicielskiej dzisiaj? Odpowiedzi na te pytanie spróbuje udzielić dr hab. Anna Błasińska.

W swoim wystąpieniu przedstawi ponowoczesność (z najważniejszymi procesami społeczno-kulturowymi) – będącą przestrzenią życia współczesnego człowieka, kształtującą go i kształtowaną przez niego – jako główny determinant wpływający na konstruowanie roli rodzicielskiej, ale i jakość życia rodzinnego. Diagnoza współczesnego rodzicielstwa może być pomocna w budowaniu wspólnoty edukacyjnej i podejmowaniu współpracy między szkołą i rodziną, ponieważ jest szansą na zrozumienie potrzeb i oczekiwań oraz uznanie wzajemnych kompetencji. Wiedza o współczesnym rodzicu i rodzicielstwie to potencjalne źródło zmiany w różnych obszarach edukacyjnych (i nie tylko).

dr hab. Anna Błasiak

Spoglądając z nowej, niecodziennej perspektywy poszukamy odpowiedzi na stale powracające w edukacji pytania. Kto i dlaczego boi się matematyki? Czy można wkręcić się w nauki ścisłe dzięki sztuce? Jaka będzie przyszłość prac domowych? Co dzieje się w ludziach, którzy mają wpływ na to, czego i jak się uczą?

Na blok składają się cztery krótkie wystąpienia ekspertów oraz moderowana rozmowa z nimi, poświęcona nowym spojrzeniom na edukację szkolną i pozaszkolną oraz nietypowym drogom do nauk przyrodniczych i ścisłych.

„Sprawczość w edukacji” | dra Zuzanna Michalska

Sprawczość to między innymi poczucie wpływu na otaczającą nas rzeczywistość. Jako rodzice możemy ją rozwijać u dzieci, pozwalając im na przykład samodzielnie wiązać sznurowadła, choć na początku trwa to bardzo długo. Jako szefowie wspieramy ją u podwładnych, mając zaufanie do ich wiedzy i doświadczenia. Jako nauczyciele – dając uczniom możliwość samodzielnego szukania odpowiedzi i rozwiązań realnych problemów. Przekonanie, że coś od nas zależy, wpływa na dobrostan i jest istotne dla skuteczności procesu uczenia się. O tym, jak budować poczucie sprawczości u uczniów i dlaczego jest to takie trudne, opowie dr. Zuzanna Michalska.

Dra Zuzanna Michalska, Centrum Nauki Kopernik

„Kto się boi matematyki?” | Marcin Karpiński

Z badań wiemy, że pod koniec trzeciej klasy około 75% uczniów i uczennic deklaruje, że lubi matematykę. W pierwszej klasie szkoły ponadpodstawowej lubiących matematykę jest już tylko około 28%, a 26% uczniów czuje przed nią strach. Co się dzieje z matematyką w szkole w ciągu tych sześciu lat? Spróbujemy się zastanowić, jakie mogą być przyczyny tych zjawisk i jakie działania mogą wpłynąć na zmniejszenie ich skali.

Marcin Karpiński, Szkoła Edukacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego

„Co dalej z pracą domową?” | dr hab. Małgorzata Żytko, prof. UW

Wystąpienie będzie dotyczyć problematyki zmian w edukacji, którą sprowokowała dyskusja na temat prac domowych. Czy rzeczywiście to tak kluczowy problem polskiej oświaty? Co oznacza wyjmowanie jednej cegiełki ze złożonej, niebędącej w najlepszej kondycji budowli, jaką jest edukacja? Spróbujemy zastanowić się nad zakresem sprawczości nauczyciela, potrzebą autonomii i społecznego uznania. Skupimy się też na określeniu relacji między edukacją formalną a środowiskiem rodzinnym nauczyciela i uczniów: czy i w jakim zakresie szkoła może wkraczać do domu uczniów i nauczycieli, jakie są  tego konsekwencje?

Prof. dr hab. Małgorzata Żytko, Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego

„Modelowa współpraca szkoły, samorządu i biznesu” | dr Emilia Kopiec

Podczas wystąpienia zaprezentowany zostanie proces powstawania Oświatowego Centrum Nauki i Techniki oraz założenia systemu edukacyjnego wprowadzonego w normalny program nauczania dla szkół w Wodzisławiu Śląskim. Z prezentacji dowiemy się, jaki wpływ podjęte działania edukacyjne mają na całościowy rozwój młodych ludzi, jakie są efekty tych działań dla społeczności lokalnej oraz jak przebiega i na czym polega współpraca między samorządem, przedsiębiorcami oraz placówkami oświaty. 

Dr Emilia Kopiec, Oświatowe Centrum Nauki  i Techniki w Wodzisławiu Śląskim

Co się dzieje, kiedy przestawimy ławki w klasie? Jak działa na nas hałas – także ten, którego pozornie nie słyszymy? Co brać pod uwagę, kiedy budujemy szkołę? Jak wykorzystać otaczającą przyrodę, by poprawić dobrostan nauczycieli i uczniów? Na te właśnie pytania spróbujemy odpowiedzieć w bloku dotyczącym fizycznej przestrzeni uczenia (się).

Na blok składają się cztery krótkie wystąpienia ekspertów oraz moderowana rozmowa z nimi, poświęcona kształtowaniu otoczenia sprzyjającego edukacji.

„Hałas w szkole” | dr Marcin Zastawnik

Z wystąpienia dowiemy się, jaki jest aktualny stan akustyki w polskich szkołach – w kontekście zarówno wymaganych norm związanych z ochroną zdrowia, jak i ich podstaw prawnych. Dodatkowo zapoznamy się ze studiami przypadków ilustrującymi korzyści, jakie płyną z odpowiedniej dbałości o akustykę w naszym otoczeniu.

Dr Marcin Zastawnik, Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie

„Przestrzeń ma znaczenie, czyli co działa w sali szkolnej?” | Szymon Filipowicz   

Jak uczniowie i nauczyciele wyobrażają sobie idealną przestrzeń edukacyjną? Jak funkcjonują mobilne ławki w klasie? Jakie wyzwania pojawiają się przy aranżacji klasy szkolnej? Co mogą powiedzieć nam o współpracy i jakości komunikacji pomiary pulsu uczniów i nauczycieli podczas lekcji? Wystąpienie pozwoli nam zapoznać się z wnioskami z badania „Przestrzeń ma znaczenie” na temat szkolnych przestrzeni edukacyjnych, przeprowadzonego w latach 2023–2024 przez Centrum Nauki Kopernik we współpracy z Pracownią Human Interactivity and Langague Lab z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, na zlecenie firmy Moje Bambino.

Szymon Filipowicz, Centrum Nauki Kopernik

„Budynek szkolny jako narzędzie” | Maciej Siuda

Wystąpienie będzie opowieścią o budynku szkolnym jako narzędziu edukacji, eksperymentu i zmiany. Zobaczymy trzy projekty, w których centralne miejsce zajmuje szkoła i które ukazują szkolną architekturę w roli akuszerki procesów edukacyjnych, społecznych i miastotwórczych. Architektura zostanie przedstawiona jako obiekt aktywny, kształtujący w dużej mierze codzienne działania jej użytkowników.

Maciej Siuda, Maciej Siuda Pracownia

„Przyroda wokół szkoły i dobrostan” | Monika Jaworska

Oczami praktyka, czyli jak na co dzień w małej szkole wykorzystujemy otaczającą ją przestrzeń i okoliczną przyrodę podczas zajęć – nie tylko tych z zakresu przyrody czy biologii. Dlaczego nauczyciele chcą prowadzić takie zajęcia i co one dają zarówno uczniom, jak i im samym? Z jakimi ograniczeniami organizacyjnymi mierzy się nauczyciel, decydując się na zajęcia w terenie i jak może sobie z nimi radzić? Jak zmiana miejsca z sali na park czy skwer blisko szkoły wpływa na proces uczenia się? Na te i wiele innych pytań otrzymamy odpowiedzi podczas wystąpienia, w którym zaprezentowane zostaną dobre praktyki stosowane w szkole prelegentki.  

Monika Jaworska
 

Jak młode osoby głosują i dlaczego uczestniczą (lub nie) w życiu publicznym? Jak uczą się dysponować publicznymi pieniędzmi i rozwiązywać konflikty? W jaki sposób można tworzyć przestrzeń włączającą młodych ludzi w proces decyzyjny? W tym bloku zastanowimy się, jak budować i wzmacniać postawy obywatelskie wśród młodzieży.

Na blok składają się cztery krótkie wystąpienia ekspertów oraz moderowana rozmowa z nimi, poświęcona publicznej aktywności młodzieży i sposobach jej wspierania – dla dobra wspólnego.

„No to jak – zależy im, czy mają „wylane”? Aktywność społeczna i wyborcza młodych Polaków” | Mateusz Galica

W październiku 2023 r. pokolenie Z tłumnie ruszyło do urn i osiągając rekordową frekwencję, istotnie wpłynęło na wyniki wyborów parlamentarnych. Wiosną kolejnego roku nie było już wieczornych kolejek do lokali wyborczych i happeningów z darmową pizzą. Czy sytuacja wróciła do „normy” i młodzi ludzie podczas kolejnych wyborów znów zostaną w domu? Co motywuje młodzież do społecznego zaangażowania i wyborczej mobilizacji? Na pytania te udzielimy odpowiedzi, opierając się na wynikach badania „Debiutanci ‘23”, Klimatycznym Tyglu Ekspertów „Halo Zetki!” (2024) oraz analizie kampanii profrekwencyjnych w wyborach europejskich.

Mateusz Galica, Lata Dwudzieste

„Zasady mediacji rówieśniczych” | Elżbieta Damm

Czym jest mediacja i jakie są jej podstawowe zasady? Na czym polega mediacja rówieśnicza? Jaka jest różnica między mediacjami a negocjacjami? Jak zostać mediatorem? Jak skutecznie prowadzić mediacje rówieśnicze? Jak ubiegać się o wsparcie mediatora zewnętrznego? Jak zachęcić uczniów do wejścia w rolę mediatora rówieśniczego? O tym wszystkim opowie Elżbieta Damm podczas swojego wystąpienia.

Elżbieta Damm, Stowarzyszenie Mediatorów Polskich

„Jeśli chcemy demokracji, niezbędna jest edukacja obywatelska” | dr Olga Napiontek

Jeśli chcemy, żeby nasze społeczeństwo było demokratyczne, musimy skutecznie rozwijać umiejętności obywatelskie. O tym, jak w szkole i poza nią tworzyć okazje do nabywania praktycznych umiejętności niezbędnych dla demokracji – takich jak współpraca i konstruktywne zaangażowanie w życie społeczne i polityczne (m.in. poprzez udział w procesach decyzyjnych oraz dostępnych procedurach demokratycznych) – opowie dr Olga Napiontek.

Dr Olga Napiontek, Civis Polonus

„Wybory, które nie różnią, ale wzmacniają, czyli opowieść o Szkolnych Budżetach Obywatelskich” | Mateusz Wojcieszak

Szkolny Budżet Obywatelski (SBO) to efekt procesu, w którym o przeznaczeniu części szkolnego budżetu na cele ważne dla społeczności szkolnej decyduje sama społeczność. Proces ten łączy, integruje i uczy współpracy różne grupy szkolne. Uczniowie, a także rodzice, nauczyciele oraz inni pracownicy szkoły, zgłaszają pomysły, tworzą projekty. Następnie sami wybierają te, które ich zdaniem są najbardziej atrakcyjne i potrzebne. Dzięki realizacji procesu SBO wzrasta sprawczość społeczności szkolnej i jej poczucie wpływu na sprawy szkoły. Podczas wystąpienia na podstawie przykładów z Polski dowiemy się, dlaczego warto zastanowić się nad jego wdrożeniem u siebie.

Mateusz Wojcieszak, Fundacja Pole Dialogu

Na stoiskach giełdy inicjatyw spotkamy organizacje wspierające dobrostan społeczności edukacyjnej i dzielące się swoimi zasobami w tym zakresie. Wśród uczestników giełdy znajdą się również wybrani laureaci pierwszej edycji nagrody Przewroty.

Po sesjach wystąpień i rozmów odbędzie się projekcja filmu „Ostatni Warsztat” w reżyserii Krisa Bowersa i Bena Proudfoota. Film opowiada o warsztacie naprawy instrumentów muzycznych, na których uczą się grać dzieci ze szkół publicznych w Los Angeles. Motywem filmu jest budowanie i odbudowywanie społeczności, naprawianie tego, co zepsute. Obraz został w tym roku nagrodzony Oscarem w kategorii „Najlepszy krótki film dokumentalny”.

Po projekcji porozmawiamy o filmie w kontekście budowania społeczności i uczenia się dobrego życia.

Jak towarzyszyć dzieciom podczas eksperymentowania, by wspierać ich zaangażowanie? Jakie warunki stworzyć, by z entuzjazmem podejmowały wyzwania? Wierzymy, że bezcenne są własne doświadczenia. Podczas warsztatów, idąc za ideą uczenia się przez doświadczenie (ang. learning by doing), będziemy eksperymentować, a przy tym towarzyszyć sobie nawzajem w mierzeniu się z różnymi zadaniami. Obserwując swoje reakcje, wymieniając się odczuciami, zbierzemy pomysły na to, co robić, a czego unikać, by eksperymentowanie było dla naszych dzieci okazją do poznawania swoich mocnych stron i rozwijania nowych umiejętności.

Prowadzące: Natalia Arciszewska i Iga Cieślak, Centrum Nauki Kopernik

Warsztaty metodyczne twórczego rozwiązywania konfliktów skupiają się na mikrotreningu umiejętności pracy z dziećmi i młodzieżą poprzez wykorzystanie metod i narzędzi mediacyjnych przydatnych w pracy każdego nauczyciela, pedagoga, psychologa szkolnego i wychowawcy. Uczestnicy warsztatów zapoznają się ze sposobami pracy trenera mediacji rówieśniczych, rozbudują warsztat pracy interwencyjnej w sytuacjach trudnych i kryzysowych o nowe narzędzia, potrenują wykorzystanie metod coachingowych i tutorskich pomocnych w pracy mediatora szkolnego.

Prowadząca: dr Anna Duda-Machejek, Stowarzyszenie Mediatorów Polskich

Warsztaty wprowadzają w tematykę wypalenia zawodowego edukatorów i edukatorek, a także pomagają zidentyfikować indywidualne przeszkody stojące na drodze do osiągnięcia osobistego dobrostanu. Uczestnicy warsztatów zdobędą podstawową wiedzę na temat oznak wypalenia, czynników ryzyka oraz możliwych strategii zapobiegania wypaleniu i radzenia sobie z nim.

Prowadząca: Paulina Jędrzejewska, Fundacja Culture Shock

Tworzenie eksponatów w Centrum Nauki Kopernik opieramy na metodzie szybkiego prototypowania. Proces ten znajduje zastosowanie także przy tworzeniu pomocy naukowych, warsztatów, pokazów i… no właśnie – gdzie jeszcze? Zapraszamy na warsztaty, w trakcie których poszukamy zastosowań prototypowania w szkole i edukacji pozaszkolnej. Będziemy tworzyć rzeczy i dyskutować.

Prowadząca: dr Marta Fikus-Kryńska, Centrum Nauki Kopernik

Dwa szczęścia są na świecie, jedno małe – być szczęśliwym, drugie wielkie – uszczęśliwiać innych. Ponadto wydaje się, że to wielkie gwarantuje małe, a małe wielkie. Julian Tuwim

Podczas warsztatów doświadczymy procesu uczenia się oraz dowiemy się, jak stworzyć atmosferę wzajemnego zaufania i współpracy w grupie. Będziemy wspólnie eksperymentować i wyciągać wnioski z naszych doświadczeń. Określimy też czynniki mające wpływ na dobrostan uczniów i nauczycieli, a więc poniekąd warunkujące efektywność procesów nauczania i uczenia się. W poszukiwaniu sensu pracy nauczyciela odniesiemy się do teorii autodeterminacji Ryana i Deciego oraz modelu PERMA Seligmana. Będzie też czas na autorefleksję i rozmowy.

Prowadzące: dr n. med. Emilia Grzęda i Małgorzata Ratkowska, Centrum Nauki Kopernik

Podczas warsztatów poznamy wybrane ćwiczenia improwizacji teatralnej, które pomagają w budowaniu zaufania i bezpieczeństwa psychologicznego. Skupimy się na byciu tu i teraz. Pozwolimy sobie na spontaniczność, zabawę i mówienie głupstw. Odczujemy na własnej skórze, jak wspólne działanie może obniżać napięcie i wspierać dobre samopoczucie. Skupimy się na praktycznym wykorzystaniu działań improwizacyjnych do budowania wspólnoty i wspólnych doświadczeń oraz pobudzania kreatywności, unikając ocen i koncentrując się na generowaniu pomysłów. Warsztaty z improwizacji teatralnej mogą mieć działanie terapeutyczne, wpływając pozytywnie na samopoczucie, skutkując wzrostem zaufania i bezpieczeństwa psychologicznego w grupie. Są to umiejętności, które nauczyciele mogą wykorzystywać na co dzień w pracy, przyczyniając się do lepszego funkcjonowania zarówno własnego, jak i całej społeczności szkolnej.

Prowadząca: Marta Kamińska, Centrum Nauki Kopernik

Uczestnicy warsztatów pogłębią wiedzę o społeczności osób neuroatypowych w środowisku szkolnym i będą mieli okazję zrozumieć ich potrzeby. Dowiedzą się, jak wspierać osoby neuroróżnorodne w otoczeniu większości uczniów neurotypowych. Będą mieli okazję utożsamić się z osobami neuroatypowymi i wykorzystać ich potencjał, a także poznać praktyczne sposoby wspierania tych osób i ich integracji w środowisku szkolnym. Dodatkowo podczas warsztatów przedstawione zostaną metody i techniki nauczania dostosowane do potrzeb osób neuroatypowych. Wskazana zostanie także potrzeba podmiotowego traktowania osób neuroatypowych (np. stosowanie rozwiązań z Domu Spokojnej Młodości). Uczestnicy zostaną wyposażeni w wiedzę i narzędzia umożliwiające im stworzenie przestrzeni edukacyjnej, która z perspektywy osób młodych (i neuroróżnorodnych) będzie bardziej włączająca i wspierająca.

Prowadzący: Grzegorz Święch i Wiktoria Nowak, Dom Spokojnej Młodości

Gdy próbujemy sami uporać się z technicznym wyzwaniem, czujemy satysfakcję z rozwiązanego problemu. A jakie są nasze odczucia, gdy pod presją czasu lub wobec poziomu komplikacji musimy skorzystać z gotowego opisu? Znamy takie podejście: „Gdy zawiodą wszystkie metody – przeczytaj instrukcję”. Podczas proponowanych warsztatów sprawdzimy praktycznie dwa dydaktyczne sposoby, które można wykorzystać przy planowaniu działań konstruktorskich. Zastanowimy się także nad uwarunkowaniami ich zastosowania w przestrzeni szkolnej z uwzględnieniem pracy projektowej i nowych wyzwań.  

Prowadzący: Monika Jędrzejewska i Adam Zahler, Centrum Nauki Kopernik

Na warsztatach przyjrzymy się powodom, dla których rodzice i nauczyciele nie lubią wzajemnych kontaktów i dlaczego tak trudno to zmienić. Razem poszukamy dobrych rozwiązań oraz zastanowimy się, jak przełamać obecnie obowiązujący model zebrań, spotkań, kontaktów z rodzicami. Wypracujemy katalog drobnych kroków prowadzących do dobrej komunikacji i konstruktywnych spotkań. Pojawi się wiele przykładów na to, że da się budować takie relacje, w których każdy znajduje przestrzeń do rozwoju.

Prowadząca: Ewa Radanowicz

W trosce o siebie i innych, o naszą energię, razem z trenerami Centrum Edukacji Obywatelskiej zapraszamy do stworzenia kręgu – bezpiecznej przestrzeni, w której będziemy mogli swobodnie dzielić się swoimi uczuciami i doświadczeniami. Podczas spotkania zbudujemy i poprowadzimy krąg interwizyjny. To metoda, która wprost wzmacnia współpracę, otwiera przestrzeń do konstruktywnego dialogu i pobudza uczestników do wyrażania różnorodnych perspektyw. 

Podczas warsztatów poznacie strukturę takiego spotkania, otrzymacie kluczowe wskazówki na temat budowania atmosfery otwartości i doświadczycie tej metody na własnej skórze.

Krąg może być wykorzystywany w różnych społecznościach – np. szkolnych, zawodowych, sąsiedzkich – aby wspierać i ćwiczyć komunikację w grupie, budowanie relacji, empatię, demokratyczne podejmowanie decyzji, rozwiązywanie konfliktów i tworzenie rozwiązań. Rozmowa w kręgu stanowi alternatywę dla dyskusji, w której ścierają się stanowiska. Tworzy bezpieczną i niehierarchiczną przestrzeń, w której każdy uczestnik może wypowiedzieć swoje myśli. Krąg opiera się na dobrowolności, gotowości do uznania równości uczestników rozmowy i wzajemnym słuchaniu się z szacunkiem.

Centrum Edukacji Obywatelskiej wprowadza kręgi jako kolejną formę wsparcia skierowaną do nauczycieli i dyrektorów. 

Prowadzący: Centrum Edukacji Obywatelskiej

Umiejętność tworzenia i podtrzymywania ognia to klucz do rozwoju cywilizacji i po prostu do przetrwania. Dzięki temu potężnemu żywiołowi zapewniamy sobie ciepło, światło, uzdatniamy wodę i pożywienie, wytwarzamy narzędzia i kreujemy skomplikowane procesy chemiczno-fizyczne. Ogień to dla człowieka także doskonały kompan w trudnych momentach. Jego niezwykła moc odpędza złe myśli i kieruje nasze emocje ku światłu w zimną i ciemną noc. Tak jak uczestnicy Leśnych Band będziecie mieli okazję wziąć udział w warsztatach ogniowych, podczas których prowadzący zaprezentują – a Wy wypróbujecie – kilka technik rozniecania ognia z wykorzystaniem takich narzędzi jak drewno, metal, szkło, a nawet woda.

Prowadzący: Katarzyna Pruzińska i Bartek Guentzel, Leśna Banda

Warsztaty poświęcone będą (mikro)grupom oraz procesom radykalizacji. Zastanowimy się, jak w praktyce edukacyjnej korzystać z wiedzy naukowej dotyczącej tej problematyki.

Warsztaty będą składały się z dwóch części. W pierwszej prof. dr hab. Anna Siewierska opowie o wynikach badań realizowanych w ramach projektu „DigiPatch”. W drugiej wspólnie poszukamy odpowiedzi na poniższe (i inne) pytania:

• W jakich sytuacjach edukacyjnych warto korzystać z danych naukowych?
• Jak można wykorzystać przedstawione dane w edukacji?
• Kiedy wyniki badań naukowych wspierają proces uczenia się?
• Jakie korzyści daje korzystanie z badań naukowych w sytuacjach edukacyjnych?
• Co może pomóc w korzystaniu z wiedzy i danych naukowych w praktyce edukacyjnej?

Na podstawie wypracowanych materiałów i zgromadzonych informacji zaprojektujemy scenariusz warsztatów edukacyjnych.

Prowadzące: prof. dr hab. Anna Siewierska, dr Marta Sałkowska

My, dorośli, modelujemy postawy i zachowania. Żeby budować odporność młodzieży, dbać o jej dobrostan i zdrowie psychiczne, musimy najpierw zatroszczyć się o siebie i swoją własną odporność (online i offline), zająć się własnymi ograniczeniami i obawami. Tak, by móc stopniowo, małymi krokami (nie tylko interwencyjnie) wspierać młodych ludzi i tworzyć warunki, w których będą mogli czuć się naprawdę odpowiedzialni za otaczający ich świat. Poczucie wpływu jest niezbędne dla dobrego samopoczucia. Czy jesteśmy na to gotowi? Czy rzeczywiście umiemy oddawać odpowiedzialność i czy oni są gotowi ją brać? Przyjrzymy się definicjom i badaniom, zastanowimy się nad czynnikami wzmacniającymi oraz czynnikami ryzyka i poszukamy wspólnie małych kroków, które możemy zrobić już dziś, żeby poprawić odporność – swoją i młodych. 

Prowadząca: Marta Puciłowska-Schielmann, Fundacja Szkoła z Klasą